Benjamin Netanyahu, die bijna twaalf jaar premier van Israël was, verdwijnt mogelijk van het politieke toneel. Het lukt hem niet een nieuw kabinet te vormen en anderen nemen het roer graag over.
Tijdens de laatste stemronde op 23 maart werd Netanyahu’s Likudpartij met dertig zetels de grootste. President Reuven Rivlin wees hem aan om een regering te vormen. Hij heeft tot 4 mei de tijd om dat te proberen, maar het is hem tot dusver niet gelukt.
Twee partijen die hij nodig heeft voor zijn ploeg kunnen namelijk niet door één deur. Dat zijn de Joodse partij Religieus Zionisme van Bezalel Smotrich en de Arabische Ra’am van Mahmud Abbas.
Bovendien is het Netanyahu niet gelukt Naftali Bennett van de rechtse partij Yamina naar zijn hand te zetten. Bennett ziet weliswaar het liefst een rechts kabinet, maar hij staat ook open voor een regering van nationale eenheid met Yaïr Lapid van Yesh Atid.
Verder is Netanyahu er niet in geslaagd Gideon Sa’ar van Nieuwe Hoop terug te lokken. Sa’ar en andere Knessetleden liepen weg uit Likud, tot grote woede van Netanyahu-aanhangersa.
Maria Elkins, de vrouw van een van de parlementariërs van Nieuwe Hoop, diende een klacht in bij de politie omdat radicale Netanyahu-supporters haar en haar kinderen lastig vielen. Haar echtgenoot Ze’ev Elkin zei dat hij Likud verliet omdat Netanyahu zijn persoonlijke belangen boven die van het land stelde.
Rivlin heeft na 4 mei verschillende opties: hij kan het mandaat van Netanyahu verlengen of hij kan Lapid aanwijzen een poging te doen.
Het is onwaarschijnlijk dat Rivlin gebruik maakt van een derde mogelijkheid en een ander Knessetlid benoemt tot formateur.
Lapid zal proberen met Bennett een rotatieregering samen te stellen. Bennett wordt dan eerst twee jaar premier; daarna volgt Lapid hem op. De regering gaat steunen op linkse, centrum- en rechtse partijen. Gezien de grote ideologische verschillen kan de nieuwe regering politiek of diplomatiek weinig kanten op, maar ze kan zich wel bezighouden met economie en ontwikkeling van de infrastructuur.
De van corruptie verdachte Netanyahu ziet rechtstreekse verkiezingen voor premier nu als laatste redmiddel. De wet biedt daar geen mogelijkheid toe, maar een door Aryeh Deri van de Shaspartij in elkaar geflanst wetsvoorstel moet het onmogelijke mogelijk maken.
Als Netanyahu wint, krijgt hij drie maanden de tijd een kabinet in elkaar te zetten. Analist Yossi Verter schreef vrijdag in Ha’aretz dat Netanyahu ondertussen de ministers van de Blauw-Witpartij van Benny Gantz zal ontslaan. „Daarna zal hij de procureur-generaal en de plaatsvervangend staatsaanklager de laan uitsturen en hen vervangen door marionetten die zijn te manipuleren vanuit Balfour (Balfour is de straat waar de familie Netanyahu woont, AM).”
En als alles mislukt, komen er nieuwe verkiezingen. Dat worden dan de vijfde sinds april 2019.