Voor veel deskundigen is het een uitgemaakte zaak dat de kruisheuvel Golgotha én het graf van Jozef van Arimathea (waar Jezus begraven werd) zich bevonden op de plek waar tegenwoordig de Heilig Grafkerk staat. Bij tal van Nederlandse protestanten roept een bezoekje aan de kerk echter vooral vervreemding op.

Het begint al bij binnenkomst. Pelgrims kussen een grote platte steen. Op die plek zou het gekruisigde lichaam van Jezus zijn gebalsemd. Souvenirs, even ervoor gekocht in Oude Stad, worden over de marmeren plaat gewreven. Met zo’n geschenk kun je thuiskomen…

Iets verderop in de kerk dooft het daglicht. De buitenlucht legt het af tegen wierookdampen. Normaal staan tientallen pelgrims geduldig in de rij om een blik te kunnen werpen in de grafkapel. In coronatijd is alles anders; een dranghek belet de toegang tot het graf.

Populair ook bij pelgrims is de kapel die de plaats van de kruisiging markeert. Weinig doet meer denken aan de executieplaats van weleer. ‘Golgotha’ is ‘ingepakt’ door glas, goud en glitter. Op drukke dagen is zelfs aan de voet van het kruis geen plek.

De Grafkerk – een bezoekje aan het godshuis confronteert met een spiritualiteit van ver over de grens. En juist daarom zal dit kloppende hart van het wereldchristendom wel nooit zo vertrouwd worden als Wilhelminapark, Hydepark of Boezemsingel.

Ondertussen blijft het wel de plek waar de meest genadevolle wending in de wereldgeschiedenis plaatsvond. De moeder van keizer Constantijn tekende daarom in ongeveer het jaar 326 voor de eerste kerk. In de eeuwen daarna is het gebouw uitgegroeid tot het ondoorzichtige geheel wat het nu is.

De Grafkerk. Het gebouw markeert historie; de historie van het heil. Het is de plaats waar de kwitantie werd getekend. De plek waar klonk: „Het is volbracht!”

Om in dat heil te kunnen delen is een bezoek aan de Grafkerk overigens geen voorwaarde. Het bloed en water dat stroomde op Golgotha heeft ook de Lage Landen bereikt. „Maar een der krijgsknechten doorstak Zijn zijde met een speer, en terstond kwam er bloed en water uit. En die het gezien heeft, die heeft het getuigd, en zijn getuigenis is waarachtig, en hij weet dat hij zegt hetgeen dat waar is, opdat ook gij geloven moogt” (Joh. 19:34-35).

Serie Heilsfeiten

De auteur werkt in Israël namens het Centrum voor Israëlstudies. Dit artikel is de vierde aflevering in een achtdelige serie over Bijbelse plaatsen en de heilsfeiten.