Ze ging in 1993 werken bij de receptie en in de winkel. Tijdens de tweede intifada was er geen geld meer voor een vaste tuinman omdat het aantal toeristen afgenomen was. Ook in de winkel bleven de massa’s weg. Toen ging ze voor het eerst aan de slag in de tuin.

Als Neeb de groene deur van de Graftuin opent, blijkt ze niet de enige aanwezige. Een dame spuit de paadjes schoon. Een predikant uit Jeruzalem maakt voor het lege graf een video-opname voor zijn kerk.

Een Palestijnse bouwploeg uit Ramallah en Bethlehem voert renovaties uit. Twee keer per week verzorgt het team van de Graftuin een dagopening, die de organisatie live uitzendt op Facebook en op de website. Soms komen televisieploegen om opnames te maken. En dan zijn er de gidsen, die af en toe video’s opnemen om het contact met hun achterban te houden.

„In januari 2020 telden we nog 3000 toeristen per dag”, zegt Riekie Neeb. „Onder de bezoekers waren toen nog veel Chinese groepen. Zij en andere Zuidoost-Aziaten droegen toen al mondkapjes. Daarna sloot Israël het land voor toeristen.

Toch heb ik nauwelijks thuisgezeten. Ik kreeg een brief van de directeur waarin stond dat ik met het tuinonderhoud cruciaal werk verrichtte. Maar na een paar maanden zei de directie dat ze ook mij moest ontslaan vanwege geldgebrek. De directie probeerde wel de bouwvakkers uit de Westelijke Jordaanoever aan het werk te houden. Die hebben geen sociale verzekering en zouden zonder werk helemaal zonder inkomen komen te zitten.

Een Nederlandse vriend zei echter: „Ik wil dat je in de Graftuin blijft. Ik zal je voor een paar maanden betalen voor tien uur per week.” Daarna kreeg de Graftuin giften, zodat ze ook mij aan boord konden houden. Daarom werk ik nu in de tuin. Maar als de crisis afgelopen is, ga ik terug naar de winkel en de directie stelt dan weer anderen aan voor het tuinonderhoud.

Momenteel legt het bouwteam uit de Westoever een nieuw platform aan, dat uitzicht biedt op Golgotha. De bouwvakkers kunnen dat eigenlijk alleen maar doen in een tijd waarin er geen bezoekers zijn. Ook zullen ze een gebedsruimte aanleggen voor individuele bezoekers. Toen we zo veel toeristen hadden bleek dat ze te weinig ruimte hadden om rustig te zitten en na te denken. Van andere renovaties moeten we afzien wegens geldgebrek.

De Graftuin kreeg toestemming om de werkers hier te laten slapen. Zo konden ze overdag doorwerken als er een lockdown was. Inmiddels zijn ze allemaal gevaccineerd, zodat ze makkelijk tussen Israël en de Westoever heen en weer kunnen reizen.

Na de eerste lockdown konden belangstellenden op afspraak komen. Uit het hele land kwamen groepen en individuen. Op zeker moment zei het bestuur in Engeland dat we ermee moesten stoppen. De reden was dat de Oude Stad van Jeruzalem in de zomer rood gebied werd vanwege de vele Covid-19-besmettingen.”

Hoe houdt de Graftuin nu contact met de wereld?

„Iemand zei: „De tuin moet niet dichtgaan, maar een bemoedigende stem blijven voor de wereld in deze moeilijke tijd.” De katholieken hebben Rome, maar de protestanten de Graftuin. Protestanten zouden zich verantwoordelijk moeten voelen voor deze plaats in het Heilige Land. Hier kunnen we vrij het Evangelie verkondigen, want bezoekers komen hier vrijwillig. Wij moeten zorgen dat de Graftuin openblijft. Zodat als de coronacrisis voorbij is, de tuin weer tot een zegen kan zijn. Daarom zijn we een 3000 x 3-plan begonnen. We vragen 3000 mensen elke maand 3 euro of 3 dollar te geven om de vaste kosten te kunnen betalen. Voor de crisis konden we onszelf prima draaiende houden met de winkel en donaties. En als de toeristen niet terugkomen, blijven we helemaal afhankelijk van giften.”

Hoe ziet uw werkdag eruit?

„Ik begin gewoonlijk met vegen. Dan kijk ik of de planten water nodig hebben. Om negen uur doen we een dagopening via een livestream. Ik speel dan gitaar. We krijgen reacties uit de hele wereld. We heten de kijkers welkom, lezen twee stukken uit de Bijbel en bidden. Ook de diensten voor Palmzondag, Goede Vrijdag en Pasen zullen online worden uitgezonden. De dienst voor Pasen wordt overigens al voor paaszondag opgenomen, want we moeten er rekening mee houden dat het dan kan regenen.

Na de ochtendwijding ga ik door met vegen. We hadden iemand die dit voltijds deed, maar ik kom maar twee keer per week. Als ik kom denk ik: waar moet ik beginnen? Als ik tijd over heb, ga ik onkruid wieden en takken afknippen. Dit jaar planten we geen eenjarige bloemen, want daar is geen geld voor.”

Hebt u enig idee wanneer de tuin weer opengaat?

„We dachten vorig jaar dat we in maart 2021 de deuren weer zouden kunnen openen. Maar de groepen die hadden geboekt, moesten weer afzeggen. Enkele groepen hebben geboekt voor september en oktober. Wat Israël betreft, kunnen we dan inderdaad mogelijk weer open zijn. Maar we weten niet wat er in de rest van de wereld gebeurt. Misschien zullen het straks wat kleinere groepen worden.”

Dus het kan lang duren voordat alles is hersteld?

„Ja. We houden rekening met vijf jaar. We willen ook niet per se terug naar hoe het was. We openden om acht uur ’s morgens en gingen soms tot zeven uur ’s avonds zonder pauze door. Groepen moesten een jaar van tevoren al boeken om een tijd te krijgen die goed in hun schema paste, want we wilden niet te veel bezoekers tegelijkertijd in de tuin. Toch denk ik dat we er altijd in geslaagd zijn de bezoekers een goed verblijf in de tuin te bieden.”