Hoe is het begonnen?

Als de overheid in maart 2020 ingrijpende maatregelen neemt vanwege het rondgaande coronavirus, treffen die ook de kerken, eveneens die in Krimpen aan den IJssel. Voor ds. Kort, predikant van de oud gereformeerde gemeente in Nederland (oggiN), is dat reden op 18 maart een brief aan het gemeentebestuur van zijn woonplaats te schrijven – overigens niet bedoeld om in de publiciteit gebracht te worden.

Ds. Kort wijst er in de brief op dat de maatregelen onontkoombaar zijn, hij prijst de inzet van de overheid, maar schrijft ook dat er meer nodig is: We „moeten leren buigen voor God.” God laat kerk en wereld Zijn straffende hand voelen. Kerk en overheid zijn van hun plaats, schrijft de predikant: „Er moet kerkelijk een echte reformatie op gang gebracht worden.”

Daarna schrijft de predikant dat de overheid moet regeren overeenkomstig „Gods wil en wet.” Daarbij noemt hij een aantal concrete punten, zoals het abortus- en euthanasiebeleid en de zondagsontheiliging. „De roepende zonden die tegen de scheppingsorde indruisen, dienen uitgebannen.” De brief eindigt met een zegenwens voor de overheid.

Wat gebeurt er daarna?

Leon Houtzager, oud-burgerraadslid van de VVD in Krimpen aan den IJssel, homoseksueel en COC-bestuurslid in Rotterdam, krijgt de brief onder ogen. Hij vindt dat de predikant discrimineert. Volgens hem doelt ds. Kort bij het woord „uitbannen” op mensen die euthanasie plegen, op homoseksuelen en transgenders. Houtzager doet aangifte tegen de predikant wegens discriminatie. Houtzager hoopt dat de aangifte leidt tot een rechtszaak. Meer mensen doen aangifte. Houtzager loopt met regenboogvlaggen om de kerk.

Ds. Kort wil niet reageren op de aangifte, maar benadrukt tegenover het Reformatorisch Dagblad nog dat de brief „was geschreven om in deze moeilijke tijd mee te leven met de overheid.”

Algemeen scriba van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland Jan Verwijs zegt later dat ds. Kort nadrukkelijk op de zonden wil wijzen. „Dat is zijn taak. Maar ds. Kort heeft niet gezegd dat hij homoseksuelen wil verbannen.”

Wat doet justitie?

Op 18 september 2020 maakt het openbaar ministerie bekend ds. Kort niet te zullen vervolgen. Het OM concludeert dat er geen sprake is van discriminatie of een ander strafbaar feit. „De uitspraken van de predikant zijn gedaan in verband met zijn geloofsovertuiging. In het kader van de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting moet het mogelijk blijven om bepaalde uitspraken te doen, ook als deze kwetsend zijn voor een bepaalde groep mensen. De vraag is dan of de uitlatingen niet verder gaan dan noodzakelijk om de boodschap in het kader van de geloofsovertuiging uit te dragen. Het OM is van mening dat dat in deze specifieke casus niet het geval is.”

En dan?

Houtzager zegt in een op 25 februari uitgezonden programma pogingen te hebben gedaan om tot een gesprek met ds. Kort of tot mediation te komen. Verder zoekt hij in de maanden na de beslissing van het OM media op. Begin dit jaar pakt de redactie van het programma #Boos (BNN Vara) het thema op. Presentator Tim Hofman gaat in dit programma met iemand die „boos” is op stap om een reactie te vragen. De twee gaan in februari langs bij de kerk en pastorie van de oud gereformeerde gemeente in Nederland, in de volksmond de „Mieraskerk” genoemd, omdat Houtzager een gesprek met ds. Kort wil. Op 25 februari gaat deze aflevering van Boos online.

Wie is Tim Hofman?

Hofman (1988) is een presentator en journalist, werkzaam voor BNN Vara. Hij is ook actief op sociale media en zwengelt daar discussies aan. Hij drong eerder al eens binnen in de directievleugel van het Van Lodensteincollege en Hoornbeeckcollege in Amersfoort en sprak er met bestuursvoorzitter Willem de Potter over het toelatingsbeleid van het Hoornbeeckcollege. Ook stond hij eens tegenover Jan Bakker, bestuursvoorzitter van het reformatorische Zeeuwse Calvijncollege, nadat de school kledingvoorschriften voor de warme zomermaanden had gepubliceerd.

Wat gebeurt er in de Boos-uitzending?

Houtzager stelt aan het begin dat ds. Kort in de brief zegt dat „homo’s verbannen moeten worden en de reden daarvoor is dat hij vindt omdat wij homo’s accepteren in onze samenleving onder andere, dat we daardoor nu het coronavirus hebben.” Later citeert Houtzager ds. Kort op dit punt nauwkeuriger.

De redactie van Boos knipt ook twee citaten uit een preek van ds. Kort en zendt die zonder verdere context uit. De citaten doen het voorkomen alsof de predikant ook iets tegen mensen met een donkere huidskleur en tegen immigranten heeft. De predikant zei echter het tegenovergestelde, zo blijkt uit het geheel van de preek.

Hofman legt daarna uit op welke punten kerken en moskeeën bepaalde vrijstellingen kennen onder het artikel vrijheid van godsdienst. De toonzetting daarbij is cynisch.

Daarna gaan Houtzager en Hofman naar de kerk in Krimpen aan den IJssel. Bij kerk en pastorie wordt niet opengedaan. De politie komt erbij en geeft aan dat er gebeld is en dat de actie van Boos niet wordt gewaardeerd. Een politieagent geeft na overleg met iemand in de kerk aan Houtzager het nummer van de „woordvoerder van de kerk.” In de uitzending gaat de telefoon over, maar er wordt niet opgenomen.

Er is echter wel contact geweest met de echtgenote van de scriba van de oggiN, zo blijkt uit navraag door het RD. Die heeft aangegeven dat haar man er niet was, maar later die dag wel bereikbaar zou zijn. Er is niet meer teruggebeld.

Na nog een paar pogingen bij de ingangen van de kerk worden de twee in de uitzending weggejaagd door omstanders. Er klinken scherpe woorden. De koster van de kerk had Hofman daarvoor gevraagd te stoppen met filmen, omdat binnen familieleden afscheid aan het nemen waren van een daar net opgebaarde overleden man. De cameraploeg blijft echter doorgaan. Waarop de woordenwisseling volgt. Houtzager raakt geëmotioneerd. De actie eindigt, zonder dat er een gesprek heeft plaatsgevonden. De uitzending maakt er geen melding van dat Houtzager secretaris en vicevoorzitter is van COC Rotterdam.

En daarna?

Hofman roept de kijkers op brieven te sturen naar ds. Kort. COC Nederland en COC Rotterdam roepen vervolgens op brieven aan het gemeentebestuur en/of de burgemeester te schrijven.

Algemeen scriba van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland Jan Verwijs noemt de uitzending in een reactie tegenover het RD „stemmingmakerij.” Uitspraken van ds. Kort zijn „geknipt, geframed en verdraaid. Dat betreuren we”, zo zegt hij.

Wat gebeurde er afgelopen zaterdag en zondag?

Sympathisanten van Houtzager maken zaterdag krijttekeningen op de stoep en op de muurtjes rond de kerk van de oggiN. Zondag tijdens de ochtenddienst gebeurt dat weer. De teksten roepen op tot ruimte voor de liefde. Zo staat er de tekst ”God is liefde”. Verder waren er regenbogen en hartjes te zien.

De kerkenraad vraagt de aanwezige kerkgangers de pers vriendelijk te bejegenen, zo laat scriba A. van Vliet desgevraagd weten. Ds. Kort preekt deze zondagmorgen, een van de lijdenszondagen, over de gevangenneming van de Heere Jezus in de hof en wijst erop dat Christus degenen die Hem kwamen gevangennemen ook vriendelijk behandelde en „vriend” noemde. Ds. Kort herhaalt het verzoek van de kerkenraad vriendelijk te zijn naar mensen buiten de kerk.

Is de zaak vergelijkbaar met die van de Bremer predikant Olaf Latzel?

Ja en nee. De discussie gaat over hetzelfde thema en ook ds. Latzel ontving veel kritiek op zijn uitlatingen. Verder werd er met graffiti gespoten op de kerk van de Bremer predikant.

Het verschil is wel dat ds. Latzel inmiddels is veroordeeld door de rechtbank van Bremen, ook is hij onder vuur komen te liggen vanuit zijn eigen kerkverband en is hij geschorst. Ds. Latzel krijgt overigens alle steun van zijn eigen kerkenraad en gemeente.

Wat valt er verder te verwachten?

Sympathisanten van Houtzager en het COC hebben aangekondigd zaterdag een „manifestatie” te houden. Zij willen de „misstanden” rond het thema op de landelijke politieke agenda krijgen. De VVD in Krimpen aan de IJssel en in de provincie Zuid-Holland hebben hun steun voor Houtzager uitgesproken.

Wat betekent de gang van zaken voor andere christelijke organisaties en kerken?

Nu richten Houtzager en het COC hun pijlen op ds. Kort, maar iedere (publieke) uitlating waarin de homoseksuele praxis wordt aangewezen als een zonde tegenover de Wet van God kan tot felle kritische reacties leiden.