Een paspoort, pasje, certificaat, document. Er zijn genoeg woorden om de plannen van de Europese lidstaten te beschrijven. Het idee is echter hetzelfde: een bewijs van inenting tegen het coronavirus, hetzij digitaal of op papier, dat de gevaccineerde de mogelijkheid geeft om weer vrij in de Europese Unie te reizen of om onder verschillende coronamaatregelen uit te komen.

De EU-leiders spraken er donderdag tijdens een onlinebijeenkomst over de coördinatie van de coronapandemie weer met elkaar over. Een maand geleden, tijdens de vorige EU-top, gebeurde dat ook al, maar toen kwamen er veel kritische vragen vanuit een aantal lidstaten, waaronder Nederland en Frankrijk.

Eensgezindheid

Hoewel demissionair premier Mark Rutte donderdag zei dat het nog te vroeg is om besluiten te nemen over zo’n vaccinatiepas, zien steeds meer van zijn collega’s de positieve kanten ervan. „We voelden meer eensgezindheid onder ons over dit belangrijke onderwerp”, stelden de leiders in een gezamenlijke schriftelijke conclusie na de bijeenkomst.

De lidstaten zijn nu aan zet, liet Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen daarna weten. De Commissie is verantwoordelijk voor het optuigen van een Europees systeem van vaccinatiepaspoorten, maar kan dat volgens de voorzitter alleen verder uitwerken als elk EU-land aangeeft waarvoor zo’n pas allemaal kan worden gebruikt. De uitwerking kost de Commissie vervolgens minstens drie maanden, dus lidstaten moeten –met de zomervakantie in het vooruitzicht– snel een besluit nemen, aldus Von der Leyen.

In haar nek hijgt inmiddels een groeiende groep Europese regeringsleiders en staatshoofden die de vaccinatiepas liever vandaag dan morgen ziet verschijnen. Kartrekker is de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis. Hij is een groot voorstander van een Europees certificaat, omdat Griekenland voor een fors deel afhankelijk is van toerisme. Mitsotakis krijgt steun vanuit andere zuidelijke lidstaten, die qua toerisme in hetzelfde bootje zitten.

Achteroverleunen met de armen over elkaar en wachten op een Europees systeem doen de Grieken niet. Het land sloot eerder deze maand een deal met Israël en Cyprus. De landen versoepelen reisbeperkingen voor elkaars burgers die een vaccinatiebewijs tegen het coronavirus kunnen tonen.

Griekenland is ook met het Verenigd Koninkrijk in gesprek over een soortgelijk akkoord. De Britse premier Boris Johnson liet deze week weten dat de regering de mogelijkheden van een vaccinatiepas aan het onderzoeken is. Dat nieuws ging hand in hand met een stappenplan om het land uit de lockdown te loodsen nu het aantal gevaccineerde burgers daar steeds verder toeneemt.

Digitaal

Er zijn meer lidstaten die niet langer afwachten. Cyprus sloot een deal met Israël. Zweden werkt sinds begin februari aan een digitaal vaccinatiepaspoort. Denemarken meldde vrijwel tegelijkertijd dat het ook plannen heeft om met een digitale pas voor gevaccineerden te komen. Spanje is eveneens bezig met een certificaat.

Estland werkt al sinds oktober met de Wereldgezondheidsorganisatie aan een „slimme gele kaart” – een digitaal certificaat. Polen meldde woensdag dat mensen uit Slowakije en Tsjechië in quarantaine moeten bij aankomst, behalve gevaccineerden of mensen met een negatieve coronatest.

Veel EU-landen zijn dus al bezig met passen, alleen Brusselse coördinatie ontbreekt nog.