De geografische ligging en open economie maken Nederland tot een aantrekkelijk doelwit van spionageactiviteiten uit bijvoorbeeld China, Rusland en Iran. Nederlandse bedrijven, kennisinstituten en universiteiten beschikken over unieke, hoogwaardige expertise.

Waakzaamheid is daarom geboden, waarschuwen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) in een gezamenlijke analyse.

De veiligheidsdiensten signaleren in „toenemende mate” Russische en Chinese spionageactiviteiten in Nederlandse topsectoren, zegt generaal Jan Swillens, directeur van de MIVD, in een toelichting bij het woensdag gepubliceerde dreigingsbeeld over buitenlandse mogendheden.

China en Rusland investeren fors in spionage om de eigen strijdkrachten en economie te versterken. „China spreekt zich openlijk uit om in 2049 het machtigste land ter wereld te willen zijn. Daarom is het land op zoek naar technologische hoogwaardige kennis.”

Tientallen Chinese studenten aan Nederlandse universiteiten promoveren bijvoorbeeld in militair relevante technologie. Uit onderzoek van de veiligheidsdiensten blijken zij rechtstreeks verbonden te zijn aan de Chinese krijgsmacht of defensie-industrie.

De digitale dreiging tegen Nederland is ingewikkeld, stellen de veiligheidsdiensten. China, Rusland en Iran beschikken over offensieve cyberprogramma’s gericht tegen westerse landen, waaronder Nederland. De cyberexpertise van China, Rusland, Iran en Noord-Korea is zo sterk ontwikkeld dat de kans op geslaagde hackpogingen groot is. „Wees alert”, waarschuwt NCTV-hoofd Pieter-Jan Aalbersberg.

China richt zich met name op het ontvreemden van hoogwaardige kennis en technologie door digitale spionage. Rusland maakt meer gebruik van menselijke contacten om kennis bij toeleveranciers te jatten.

China, Rusland, Iran en Noord-Korea hebben nu nog niet de intentie ‘en capaciteit om de nationale veiligheid in Nederland binnen twee jaar te ontwrichten. Ontwikkelingen op middellange en lange termijn geven echter „reden tot zorg”, aldus de diensten, die vijftien doelwitten analyseren.

Rusland en Iran treffen voorbereidingen het Westen, inclusief Nederland, voor digitale verstoring en sabotage. Vijandige landen tonen „veel interesse” in de Nederlandse infrastructuur. Vitale processen, zoals stroomvoorziening of internetverkeer, kunnen doelwit zijn verstoring of sabotage. Nederland kan daarbij ook nevenschade oplopen door digitale aanvallen in andere Westerse landen.

De veiligheid van Nederland, de EU en de NAVO staan onder druk door de aanzienlijke toename van de Russische conventionele en nucleaire militaire kracht, aldus de veiligheidsdiensten. Toch loopt het Westen de komende twee jaar „zeer waarschijnlijk” niet direct gevaar, ondanks een assertief en agressief Russisch optreden.

In de nieuwe dreigingsanalyse is de huidige onrust in Rusland nog niet meegenomen. Na de arrestatie van oppositieleider Navalny zijn de afgelopen weken bij hard overheidsingrijpen meer dan 10.000 arrestaties verricht. Binnenlandse protesten kunnen Poetin er toe brengen onrust in het buitenland te stoken om de aandacht van de interne problemen af te leiden.