Een mondkapjesplicht voor bezoekers van openbare gebouwen die worden beheerd door de federale overheid, luchthavens en vliegtuigen. Dat was het eerste besluit dat Biden per decreet nam. Het signaal is duidelijk: bestrijding van corona staat voorop.

Nog liever had de president deze plicht ingevoerd voor elke plaats waar mensen elkaar ontmoeten. Maar daarvoor heeft hij de steun van de gouverneurs van de staten nodig. En die heeft hij lang niet van iedereen. Een grote groep Republikeinse bestuurders vindt het dragen van een mondkapje onnodig en bovendien een ongewenste inperking van de persoonlijke vrijheid.

In het kader van de bestrijding van de coronacrisis vroeg de nieuwe president aan overheidsagentschappen om ervoor te zorgen dat mensen niet uit hun huis worden gezet. Verder heeft hij maatregelen genomen om de financiële lasten van Amerikanen met studieschulden te verlichten.

Klimaat

Ook op een ander punt rond de coronapandemie maakte Biden duidelijk te breken met het beleid van zijn voorganger. Donald Trump zegde vorig jaar het lidmaatschap van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO op. Biden zette woensdagmiddag zijn handtekening onder een brief waarin hij de VN meedeelde dat de VS weer volledig lid van deze organisatie willen zijn.

Dat besluit was niet het enige waarover de internationale gemeenschap enthousiast is. De VS keren ook weer terug in het klimaatakkoord van Parijs. Trump besloot in juni 2017 uit dat verdrag te stappen. Vanaf 4 november 2020 maakten de VS niet langer deel uit van de wereldwijde coalitie tegen de opwarming van de aarde. Biden is juist een groot voorstander van het tegengaan van opwarming van de aarde. In zijn campagne beloofde hij te zullen mikken op nul CO2-uitstoot in 2050 in de VS.

Opgetogen

Vanuit de Europese Unie en de Verenigde Naties is opgetogen op de terugkeer van Amerika gereageerd. VN-chef Antonio Guterres riep Biden direct op om een „ambitieus” plan op te stellen om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Behalve besluiten op gebied van pandemiebestrijding en klimaat, tekende Biden op zijn eerste werkdag ook decreten die een einde moeten maken aan de immigratiepolitiek van Trump. De nieuwe president maakte een einde aan de bouw van de muur aan de grens met Mexico, waarop de Mexicaanse regering kort daarna opgetogen reageerde.

Ook gaf Biden opdracht dat illegale migranten die als kind naar de Verenigde Staten zijn gekomen, niet worden gedeporteerd. Trump wilde dat beleid beëindigen en de zogenoemde ”dreamers” het land uitzetten. Biden zette daarnaast een streep door het inreisverbod voor mensen uit een groot aantal overwegend islamitische landen, ook wel bekend als de ”moslimban”.

Mogelijk de meest ingrijpende beleidsmaatregel op het gebied van immigratie is een wetsvoorstel voor hervorming van het immigratiebeleid dat Biden woensdag naar het parlement stuurde. Dat wetsvoorstel moet het mogelijk maken dat illegale vreemdelingen binnen vijf jaar een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen en drie jaar daarna ook het Amerikaanse staatsburgerschap.

De Verenigde Staten zetten de komende honderd dagen geen illegale vreemdelingen meer uit, zodat er sprake kan zijn van „eerlijke en effectieve” naleving van het immigratiebeleid van de nieuwe regering. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid heeft dat woensdagavond laat laten weten.

In het memo van het ministerie staat dat de regering met name wil dat het zich richt op de veiligheidssituatie bij de grens en op de coronapandemie. Biden beloofde tijdens zijn campagne al dat hij een moratorium op uitzettingen zou instellen.

Bij de presentatie aan de media van Bidens nieuwe plannen, zei de net aangetreden woorvoerder van Biden, Jen Psaki, dat „waarheid en transparantie” moeten terugkeren in de persruimte van het Witte Huis. Bij het openen van de persbriefing noemde Psaki de inauguratie „historisch” en zei ze het een eer te vinden om achter de lessenaar in de persruimte van het Witte Huis te staan. „We zullen soms verschillen van inzicht hebben”, zei ze tegen de verzamelde pers, „maar dat hoort bij een democratie.” Psaki zei het als haar taak te zien om het vertrouwen van het Amerikaanse volk in de boodschappen vanuit het Witte Huis te herstellen.