Agenten arresteerden hem, nog voor hij goed en wel door de douane was. „Rusland is mijn land en Moskou is mijn stad, en ik mis ze”, zei een strijdlustige Navalni vorige week op Instagram, waar hij zijn terugkeer naar Rusland aankondigde. Hij had weinig keus. Was hij in Duitsland gebleven, dan zou hij langzaam in de vergetelheid zijn geraakt. De zoveelste vluchteling of dissident die met de staart tussen de benen onderdak in het Westen zocht.

Maar zo zit Navalni niet in elkaar. Hij stapte in het vliegtuig van Berlijn naar Moskou om het Poetinregime recht in de ogen te kijken. Wetend dat hij zou worden opgepakt. „Ik ben niet bang, ik ben onschuldig”, riep hij nog. Navalni heeft zichzelf neergezet als vaderlandse held onder de hele oppositie. Daarmee werd hij aartsvijand nummer één van president Vladimir Poetin.

Geloofwaardig

Ook Poetin had weinig keus. Hij had Navalni gewoon vrij naar huis kunnen laten gaan, maar dan had de Kremlincriticus rustig door kunnen gaan met het voeren van oppositie. Dat was niet geloofwaardig geweest. Zeker in een jaar waarin Doemaverkiezingen worden gehouden, zou dat Poetins zwakheid tonen. Bovendien moest de president wel een antwoord hebben op Navalni’s video’s waarin hij Poetin verantwoordelijk houdt voor zijn vergiftiging.

En dus waren er dit weekend twee mannen die niet anders konden dan hun tanden laten zien. Terwijl de staatsmedia propaganda spuiden over Navalni’s arrestatie, veroordeelde een provisorisch ingerichte rechtbank „in verband met de epidemie” de oppositieleider tot dertig dagen celstraf. Dat geeft het Kremlin genoeg tijd om na te denken over de beste vervolgstappen.

Jeugd

Niet dat er veel ophef ís in Rusland. De propaganda die het Kremlin spuit, werkt goed onder de oudere bevolking. Die hoort dagelijks over de „oproerkraaier” die mensen „betaalt” om de straat op te gaan. En over het „gevaar voor de stabiliteit” van Rusland dat „de Amerikaanse marionet” Navalni vormt. Het werkt.

Het werkt veel minder bij de jeugd die de weg weet naar het YouTubekanaal van Navalni. Jongeren horen wekelijks de bevindingen van zijn anticorruptieteam over de praktijken van het Poetin-regime. Ze hoorden ook hoe Navalni een bekentenis wist te ontlokken aan een van zijn moordenaars, door het gebruiken van een valse naam.

Dat vormt het grootste gevaar voor president Poetin, die het liefst heeft dat iedereen gewoon zijn leven leidt en zich niet bemoeit met wat er in en rond het Kremlin gebeurt. De jeugd bestempelt de uitzendingen op televisie als hypocriet en propagandistisch en ziet de corruptie en de problemen in de maatschappij. Bovendien groeit hun onvrede over de krakkemikkige economie.

Geen naam

Consequent spreken het Kremlin, en ook Poetin, de naam van Navalni niet uit. Ze noemen hem minachtend „het bloggertje” of „onze Berlijnse patiënt.” Zo doen ze er alles aan om het volk niet het gevoel te geven dat Navalni belangrijk is. Toch zit Poetin wel degelijk met hem in zijn maag.

Dat werd dit weekend eens te meer duidelijk. Het toestel dat Navalni van Berlijn naar Moskou vloog, moest op het laatste moment naar een andere luchthaven uitwijken. En terwijl het vliegtuig landde op Sjeremetjevo, werd een dertigtal demonstranten op vliegveld Vnoekovo gearresteerd, waaronder Navalni’s bondgenoot Ljoebov Sobol. Het laat weer eens zien wat er in Rusland gebeurt, zei Navalni kort tegen de pers die hij op het vliegveld nog net te woord kon staan.