„No Jews, no news.” Israël, het landje aan de Middellandse Zee, staat volop in de belangstelling. Waarom wordt het reilen en zeilen in Israël zelfs door seculiere media nauwgezet gevolgd? De wereld is toch veel groter? Wat is er zo bijzonder aan Israël?

Wie een helder antwoord wil op deze vragen, doet er goed aan de publicatie ”Zegen door Israël. Wat christenen moeten weten over Israël” van Oscar Lohuis ter hand te nemen. Navolgbaar zet hij uiteen welke plek het Joodse volk heeft in Gods heilsplan met deze wereld en wat we daarvan kunnen zien; ook in het heden.

Als het gaat om Israël, heeft de baptistenprediker zelf een ontwikkeling doorgemaakt. Hij werd genezen van een „blinde vlek”, zo beschrijft hij. Na een prekenserie over de Romeinenbrief besefte Lohuis het Evangelie „niet te kunnen prediken zonder een besef van onze verbondenheid met Israël.”

Uit alles in het boek blijkt dat Lohuis met recht een ”christen voor Israël” is. Hij heeft de Joodse staat meer dan twintig keer bezocht. Het boek zelf is vrucht van een van deze reizen. Hij schreef het grootste deel ervan in een hotelkamertje in Jeruzalem; en dat binnen twee weken tijd!

Reflectie

Met veel van wat Lohuis schrijft, kan ik volop instemmen. Hij keert zich terecht tegen zowel de vervangingstheologie (de gedachte dat de kerk de plaats van Israël heeft ingenomen) als de tweewegenleer (de idee dat het Joodse volk buiten Jezus om zalig wordt). En met Lohuis zie ik verlangend uit naar het tegoed dat nog vastligt in Gods beloften aan het Joodse volk.

Lohuis’ positie is desondanks niet altijd de mijne. Na het lezen van het boek bleef ik met enkele vragen zitten. Schept ded auteur bijvoorbeeld niet een te ideaal beeld van Israël? Veel van mijn vragen zijn uiteindelijk te herleiden tot het gegeven dat Lohuis onvoldoende duidelijk maakt wie of wat hij nu precies verstaat onder ”Israël”.

In het boek wordt nauwelijks onderscheid gemaakt tussen Israël als volk en Israël als staat. Een uiterste consequentie van deze keuze kan zijn dat alle politieke en religieuze ontwikkelingen in Israël worden geduid als vervulling van Gods beloften. Echter, en daarin zal Lohuis het met mij eens zijn, Gods verbondstrouw legitimeert niet álles wat er in Israël gebeurt.

Een constructieve houding ten opzichte van ”Israël” ontstaat wanneer we tussen het Joodse volk en de Joodse staat enige ruimte laten. In dat geval blijft het mogelijk om het Joodse volk volop te steunen; steun die is ingegeven door een gedeelde liefde tot God, Die trouw blijft aan Zijn verbond met het Joodse volk en Zich ook genadevol wendt tot niet-Joden.

Tegelijkertijd schept het bestaan van enige ruimte tussen volk en staat de mogelijkheid om zonder religieuze bezwaren te reflecteren op de praktijk van alledag in Israël. Voor het land Israël geldt namelijk wat ook geldt voor Nederland: veel van wat er plaatsvindt, roept in het licht van de Schrift vragen op.

Ware vriendschap

Bij een dergelijke insteek is Jood én christen gebaat. Een kenmerk van ware vriendschap is namelijk dat je elkaar niet slechts bemoedigt, maar zo nodig ook bevraagt of zelfs corrigeert. Wanneer de vriendschap wederzijds is, zal ook het laatste kunnen lijden zonder dat de loyaliteit van de ander in twijfel wordt getrokken.

Overigens, als een christen de behoefte voelt om ”Israël” publiekelijk te bevragen of zelfs te beoordelen, is gevoel voor tijd en gelegenheid van groot belang. En uit de hoogte zwaaien met een belerend vingertje is er al helemaal niet bij. Immers, wat betreft onze christelijke houding ten opzichte van het Joodse volk geldt dat er sprake is van een duister verleden. Het is terecht dat Lohuis niet moe wordt daar in zijn boek steeds op te wijzen.

De auteur woont in Jeruzalem en werkt voor het Centrum voor Israëlstudies

Boekgegevens

Zegen door Israël. Wat christenen moeten weten over Israël, Oscar Lohuis; uitg. Goed Nieuws Bediening; 176 blz.; € 12,95