Verkiezingen in Israël dit keer anders
Israël gaat op 23 maart voor de vierde keer in twee jaar tijd naar de stembus. Maar de situatie is deze keer anders. Om drie redenen.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu krijgt bij de komende verkiezingen in de eerste plaats te maken met een tegenstander van rechts. Bij de vorige drie verkiezingscampagnes ging de strijd tussen Netanyahu’s rechts-religieuze blok en het centrum-linkse kamp van Benny Gantz.
De populaire Gideon Sa’ar is uit de Likud gestapt om zijn eigen partij, Nieuwe Hoop, op te richten. Hij is een geduchte tegenstander van Netanyahu en heeft gezegd niet met Netanyahu te zullen samenwerken. „Likud is veranderd en een instrument geworden om de persoonlijke belangen van zijn leider te dienen, inclusief zijn rechtszaak”, zei Sa’ar in december.
De polls laten zien dat Sa’ars Nieuwe Hoop niet zo populair is als Netanyahu’s Likud. Maar ze tonen ook dat Netanyahu’s rechts-religieuze blok mogelijk niet de meerderheid haalt van 61 van de 120 zetels in de Knesset die nodig zijn om een coalitie te vormen. Nieuwe Hoop kan mogelijk wel een regering samenstellen met partijen die vinden dat de van corruptie verdachte Netanyahu het veld moet ruimen. Deze partijen vormen dan wel een bonte mengeling met uiteenlopende ideeën, zodat het de vraag is wat de koers en de levensduur van zo’n samenwerking zal zijn.
Van het centrum-linkse blok is niet veel meer over. Benny Gantz’ Blauw-Wit-partij beloofde namelijk bij de vorige drie verkiezingscampagnes dat hij Netanyahu zou vervangen. Zijn partij kreeg bij de verkiezingen ongeveer evenveel stemmen als Likud. Maar na de verkiezingen van maart 2020 besloot hij zijn belofte aan de kiezers te breken en toch met Netanyahu samen te werken. Hij achtte zijn gedraai gerechtvaardigd vanwege de coronacrisis.
Ook Amir Peretz van de Arbeidspartij liet de kiezers vallen. Hij schoor zelfs met veel vertoon zijn snor af, zodat het volk zijn lippen kon ‘lezen’: Hij zou niet met Netanyahu samenwerken. Na de verkiezingen werd hij minister van Economische Zaken. Zowel Blauw-Wit als de Arbeidspartij loopt het risico de kiesdrempel van 3,25 procent niet te halen.
Coronatunnel
In de tweede plaats hoopt Israël rond de verkiezingen licht te zien aan het einde van de coronatunnel. Netanyahu zal tijdens de verkiezingscampagne de kiezers voorhouden dat Israël het eerste land is dat Covid-19 te boven komt en dat dit aan niemand minder dan aan hemzelf te danken is. Hij zal de bevolking ook vertellen dat iedereen weer aan het werk kan. Maar het is de vraag hoeveel van het herstel al in maart te zien zal zijn. De economie heeft door de zware lockdowns een enorme klap opgelopen. De 600.000 werklozen zijn niet zomaar weer aan de slag.
In de derde plaats probeert Netanyahu deze keer de Israëlische Arabieren voor zich te winnen. Hij maakt daarbij gebruik van twee ontwikkelingen. De eerste is de zogeheten Israëlisering: deze bevolkingsgroep wordt in toenemende mate door de Israëlische cultuur beïnvloed. De tweede is de diepe zorg onder de Arabieren over de schietpartijen in hun steden. Daar zijn wapenbezit en moorden namelijk schering en inslag. Netanyahu zou daar wat aan willen doen.
Netanyahu heeft bij de vorige verkiezingscampagnes altijd naar de Arabieren uitgehaald.
Peilingen voorspellen dat Likud mogelijk twee zetels uit de Arabische hoek krijgt. Dat laat zien hoe groot de manipulatiekracht van Netanyahu is. De andere partijen zullen er een zware dobber aan hebben hem aan de kant te krijgen.