Als Joe Biden inderdaad op 20 januari volgend jaar zijn intrek in het Witte Huis heeft genomen, zal het doorhalen van de ethische agenda van president Donald Trump een van zijn allereerste daden zijn.
Het is min of meer gebruik dat een nieuwe president op zijn eerste werkdag enkele piketpaaltjes slaat die aangeven dat een nieuw tijdperk is aangebroken. President Trump deed dat vier jaar geleden door een decreet te ondertekenen dat de werking van Obamacare inperkte. Niet verwonderlijk dat hij daar toen voor koos. Zijn verzet tegen de ziektekostenregeling die president Obama invoerde, was een belangrijk thema geweest in de verkiezingsstrijd.
Biden kiest ervoor op zijn eerste werkdag duidelijk te maken dat de nieuwe regering uitgesproken voorstander is van een liberale abortuspraktijk. De maatregelen die Trump heeft genomen om tegemoet te komen aan de bezwaren van de prolife-beweging tegen abortus, wil hij met één handtekening van tafel vegen.
Concreet betekent dit dat Planned Parenthood, de organisatie die in de VS de meeste abortussen uitvoert, weer meer geld uit de federale kas kan krijgen. Ook de restrictie die de regering-Trump aan de zogenoemde Title X-clausule heeft opgelegd, gaat van de baan. President Trump bepaalde dat dit programma niet mag worden gebruikt om ouders te adviseren of te helpen een abortus uit te voeren. Biden wil daar nu snel van af.
Dit is overigens wel een afwijking van de oorspronkelijke bedoeling van het Title X-programma. De regeling werd in 1970 door de regering-Nixon ingevoerd om gezinnen met een laag inkomen (financieel) te ondersteunen bij gezinsplanning. Toen Nixon daartoe besloot, was abortus provocatus in Amerika nog niet gelegaliseerd. Dat gebeurde pas in 1973 door een uitspraak van het federale hooggerechtshof. De gelden werden toen alleen beschikbaar gesteld voor voorlichting, preventieve geboortebeperking en voor (medisch) onderzoek naar borst- en baarmoederkanker of seksueel overdraagbare ziekten. Pas later werd ook afbreking van zwangerschap aan lagere inkomensgroepen vergoed.
Biden wil verder een streep zetten door de Mexico City politiek, die president Ronald Reagan in de jaren tachtig invoerde. Op grond van dit programma kregen niet-gouvernementele organisaties die in het buitenland werkten geen overheidssubsidie meer als ze abortus provocatus promootten. Bill Clinton schafte dit programma in 1993 af; George W. Bush voerde het in 2001 weer in. Barack Obama zette er vervolgens opnieuw een streep door, waarna Trump het in 2016 weer van stal haalde. Biden wil er weer vanaf.
Gemoedsbezwaarden
Een laatste aspect van de liberale abortuspolitiek van Biden is dat hij de vrijstelling voor gemoedsbezwaarden om via Obamacare mee te betalen aan abortieve middelen drastisch wil inperken. In juli bepaalde het federale hooggerechtshof dat de rooms-katholieke congregatie van de Seven Sisters of the Poor vrijstelling kreeg omdat zij om godsdienstige redenen bezwaar had. De opperrechters hebben de nonnen na zeven jaar procederen gelijk gegeven. Overigens is hun gevecht daarmee nog niet voorbij. Het hooggerechtshof verwees hun zaak terug naar een lagere rechtsbank.
De Seven Sisters of the Poor zijn niet de enige die bezwaar maken. Ook christelijke ondernemers hebben moeite met deze regeling. Biden wil zo min mogelijk uitzonderingen.
Daarnaast heeft de Democraat aangekondigd het arrest van het hooggerechtshof uit 1973, op grond waarvan abortus in heel de VS is toegestaan, in federale wetgeving te willen omzetten. Daarmee wil hij voorkomen dat staten restricties aan de abortuspraktijk kunnen opleggen.
Abortus is niet het enige thema waar Biden, als hij eenmaal president is, haast mee wil maken. Eerder heeft hij al aangekondigd de maatregelen van Obama die ruimte bieden aan lhbt’ers weer van kracht te laten worden. President Trump trok die in 2016 in. Bovendien heeft Biden aangekondigd de Equality Act, de Amerikaanse equivalent van onze antidiscriminatiewet, zo snel mogelijk door het Congres te loodsen. Of dit hem lukt, hangt ervan af of de Democraten in de Senaat de meerderheid krijgen.
Opperrechter Samuel Alito heeft vorige week in een toespraak voor de Federalist Society gewaarschuwd dat de vrijheid van godsdienst in Amerika in gevaar loopt. Als voorbeeld noemde hij onder andere de zaak van een banketbakker in Colorado die enkele jaren geleden werd gedwongen een bruidstaart te maken voor een homopaar dat ging trouwen. De bakker had om godsdienstige redenen bezwaar tegen een homohuwelijk.
Overigens had Alito ook kritiek op de beperkingen die staten opleggen aan kerken vanwege de coronapandemie. Daarbij laakte hij dat het hooggerechtshof in meerderheid had besloten de kerken niet de bescherming te geven die noodzakelijk is om de eredienst te laten doorgaan. „Godsdienstvrijheid loopt in Amerika gevaar een tweederangs burgerrecht te worden”, aldus Alito.
