Daardoor dreigt alsnog een streep door de subsidieregeling.

Natuurmonumenten en de twaalf provinciale landschappen ontvingen in de jaren 1993 tot 2012 honderden miljoenen euro’s om grond te verwerven en pacht af te kopen. Dat kwam eigenlijk neer op staatssteun, vond de Europese Commissie, maar ze zag die toch door de vingers.

Een twintigtal particuliere grondbezitters, waaronder de stichting achter nationaal park De Hoge Veluwe, landgoedeigenaars en boeren kwam daartegen in het geweer, omdat zij bij grondaankoop uit de markt zouden worden geprijsd. Ze vochten de onderbouwing van de commissie aan, en kregen twee jaar geleden gelijk van het Gerecht van de Europese Unie en dat doet nu ook het Hof van Justitie.

De Europese Commissie moet, met deze uitspraak in het achterhoofd, nu opnieuw bepalen of de natuurorganisaties ongeoorloofd staatssteun hebben ontvangen. Als zij tot die conclusie komt, moeten de natuurorganisaties de subsidie mogelijk terugbetalen.

Volgens de Vereniging Gelijkberechtiging Grondbezitters, een van de partijen die de zaak aanhanging maakten, bedraagt de schade die particuliere grondbezitters hebben opgelopen 1 miljard euro. De betwiste subsidieregeling is in 2012 beëindigd. Hoeveel geld de dertien natuurorganisaties in twintig jaar precies hebben ontvangen is onduidelijk. Op Kamervragen kon minister Carola Schouten (Natuur) eerder niet aangeven welk bedrag ze mogelijk moeten terugbetalen.

Volgens advocaat Ali al Khatib van de vereniging gaat het om honderden miljoenen euro’s. Ook moeten de ontvangers over dat bedrag boeterente betalen, zegt hij in Trouw. Hebben ze te weinig geld, dan is het denkbaar dat ze gronden zullen moeten verkopen.

Natuurmonumenten en de landschappen benadrukken in een reactie dat het Europese Hof alleen bevestigt dat er een procedureel gebrek kleeft aan het besluit van de Europese Commissie. De organisaties vertrouwen erop dat de commissie de voormalige subsidieregeling in een nieuwe procedure opnieuw goedkeurt.