Dat verklaarde het openbaar ministerie dinsdag tijdens een pro-formazitting in Assen tegen de 67-jarige vader van het gezin, Gerrit Jan van D., en de 58-jarige Oostenrijkse klusjesman Josef B. Die laatste was dinsdag bij de zitting aanwezig. Van D. was er niet. Hij werd in 2016 getroffen door een hersenbloeding. Hij kan niet praten, is gedeeltelijk verlamd en verblijft in het penitentiair ziekenhuis in Scheveningen.

Het gezin werd in oktober ontdekt nadat een zoon zijn verhaal deed in een café. Het gezin, dat in totaal negen kinderen telt, leefde jarenlang afgezonderd van de buitenwereld. De jongste zes werden na de geboorte niet aangegeven bij de gemeente, zodat ze op papier niet bestonden. De moeder overleed in 2004. Drie kinderen waren al voor de verhuizing naar Ruinerwold het huis uit. Twee van deze kinderen zouden door Van D. zijn misbruikt.

Religieuze ban

De vrijheidsberoving was een kwestie van indoctrinatie, van „woorden en daden”, aldus het OM dinsdag. De kinderen zaten meestal niet letterlijk opgesloten en de deur stond vaak open. De kinderen leefden in een soort religieuze ban, waarin zaken als onreinheid door invloeden van de buitenwereld en „slechte geesten” een voorname rol speelden. De kinderen werden lichamelijk en geestelijk mishandeld. Als een kind volgens de vader bevangen raakte door kwade geesten, werd het kind afgezonderd van de rest. Dat betekende een dagen-, weken- of zelfs maandenlange eenzame opsluiting in een caravan, schuur of hondenhok. Kinderen werden geslagen of moesten urenlang in een koud bad zitten. Soms moesten kinderen voor elkaar straffen bedenken. Ze gooiden dan bijvoorbeeld modder naar het zondige kind.

Geen aangifte

Opvallend is dat de kinderen geen aangifte hebben gedaan tegen hun vader. Daarom heeft het OM zelf besloten tot vervolging over te gaan. Een aantal van de kinderen zou nog steeds volgens in de boerderij geldende religieuze regels willen leven.

De rechtbank bepaalde dinsdag onder meer dat Van D. neurologisch moet worden onderzocht. Ook zal hij worden geobserveerd in het Pieter Baan Centrum. De onderzoeken moeten onder andere uitwijzen of er afdoende met hem kan worden gecommuniceerd en of hij het vermogen heeft zich te verdedigen in de strafzaak. De advocaat van Van D. legde zich dinsdag bij voorbaat neer bij het feit dat zijn cliënt voorlopig niet vrij komt.

De raadsman van Josef B., Yehudi Moszkowicz, wilde dat zijn cliënt wel vrij kwam. De rechtbank wees dat verzoek echter af. B. ontkende dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan vrijheidsberoving. Hij meent dat er sprake is van een „heksenjacht.”

Justitie dicht Josef B. „een essentiële rol” toe in het geheel. B. was als officiële huurder van de boerderij „het gezicht naar de buitenwereld”, zodat Van D. en zijn kinderen verborgen konden blijven. Hij wist volgens het OM precies wat zich in het pand afspeelde.