Likud blijft twee zetels achter bij rivaal Blauw-Wit
Nu het stof van de Israëlische verkiezingen is neergedaald, blijkt eens te meer dat de politieke krachtsverhoudingen zich in een impasse bevinden. De bal ligt vooralsnog bij president Rivlin.
Vrijwilligers waren donderdagochtend nog hard bezig de laatste stemmen van de verkiezingen van afgelopen dinsdag te tellen. Desondanks lijkt de alliantie Blauw-Wit van Benny Gantz definitief twee zetels meer in de wacht te hebben gesleept dan de Likudpartij van de zittende premier Benjamin Netanyahu: 33 tegen 31.
Dinsdagavond was in de exitpolls echter al duidelijk dat geen van beide blokken met behulp van verwante partijen een meerderheid in de 120 zetels tellende Knesset zou halen. Beide blijven ruim onder de vereiste 61 zetels.
President Reuven Rivlin is nu eerst aan zet met het aanwijzen van een formateur. Formeel begint het staatshoofd aanstaande zondag besprekingen met de leiders van alle partijen die de kiesdrempel hebben gehaald. Rivlin is niet verplicht om de leider van de grootste partij als formateur aan te wijzen. Op basis van de uitslagen zou het echter voor de hand liggen dat hij Gantz als eerste vraagt de vorming van een kabinet ter hand te nemen.
Mislukking
In beide gevallen ligt het risico van mislukking op de loer. Gantz is weliswaar bereid om over een regering van nationale eenheid met Likud te praten, maar voor Netanyahu is wat hem betreft geen plaats. De leider van Blauw-Wit wil niet in één kabinet zitten met een politicus die een strafzaak wegens corruptie boven het hoofd hangt. De vraag is of Gantz overstag zal gaan, nu regeringsmacht zo dicht onder handbereik ligt.
Een sleutelrol vervult Avigdor Lieberman van de rechts-seculiere partij Yisrael Beiteinu. Zijn steun kan voor zowel Netanyahu als Gantz onontbeerlijk blijken. Lieberman sluit echter samenwerking met religieus-rechts zonder meer uit en maakt er geen geheim van dat hij Netanyahu graag ziet vertrekken.
Vloeibaar
Onder druk wordt in de politiek doorgaans echter veel vloeibaar. Dat bleek ook woensdag, toen Netanyahu verklaarde dat ook hij bereid is samen met Blauw-Wit een regering te vormen. Zelfs als het premierschap tussen hem en Gantz zal rouleren. Voorwaarde is wel dat hij zelf als eerste het nieuwe kabinet gaat leiden.
Donderdag herhaalde Netanyahu die bereidheid toen hij Gantz ontmoette tijdens een herdenkingsplechtigheid van wijlen president Shimon Peres. In de campagne zette Netanyahu zijn rivaal nog steevast als „links” weg en waarschuwde hij voortdurend voor het gevaar dat zijn rivaal met Arabische partijen in zee zal gaan.
De rechts-religieuze partijen volgen de ontwikkelingen intussen met argusogen. Zij dreigen buiten de boot te vallen als er een eenheidsregering wordt gevormd. Zij komen wél weer in beeld als er nieuwe verkiezingen komen, mochten de coalitiebesprekingen op niets uitlopen. Vandaar dat Netanyahu woensdag langdurig overleg met de leiders van deze fracties voerde en hen verzekerde dat hij ze niet in de steek zal laten.