Debat in Frankrijk: is kind een geschenk of een recht?
Frankrijk mag te boek staan als seculier; op het gebied van ethiek is de Franse wetgeving vooralsnog behoudender dan in Nederland. Parijs is echter bezig met een inhaalslag.
De massale protesten rond de invoering van het homohuwelijk in Frankrijk verbaasden in 2013 menigeen. In Parijs gingen honderdduizenden mensen de staat op om tegen opstelling van het huwelijk voor homoparen te ageren. Was Frankrijk dan geen uiterst seculier land, boegbeeld van de Verlichting en een strikte scheiding van kerk en staat?
Jawel, zeiden sociologen, maar vergis je niet in de conservatieve inborst van veel Fransen. En ook al komen verreweg de meeste Fransen zelden tot nooit in de kerk, vergis je ook niet in het morele gezag dat de Rooms-Katholieke Kerk nog altijd heeft.
Het homohuwelijk kwam er desalniettemin, met een stemverhouding van 331 tegen 225 in het parlement. Feit was hoe dan ook dat de Franse samenleving dat in meerderheid wenste, massale protesten of niet.
Op het gebied van euthanasie geldt dat nog sterker. Dat is in Frankrijk nog altijd verboden, maar volgens peilingen wil zo’n 90 procent van de Fransen ruimte daarvoor. Artsenorganisaties zijn tot nog toe echter zeer huiverig. De slepende familievete rond stopzetting van de behandeling van comapatiënt Vincent Lambert, die in juli overleed, heeft het debat over euthanasie weer volop aangezwengeld.
Maar eerst staat er een herziening van de wet op bio-ethiek op stapel. Het meest in het oog springende punt daarin is openstelling van ivf-behandelingen voor alle vrouwen, dus ook voor lesbische stellen en singles. Eind september debatteert het Franse parlement over het voorstel, maar in de Franse media is de discussie al volop losgebarsten.
Aan de lancering van de wetswijziging is een heel traject voorafgegaan, waarbij een groot aantal burgers, wetenschappers en belangenorganisaties zijn geconsulteerd. De Franse kerken zijn in dit kader ook gehoord. De rooms-katholieken herhaalden de klassieke lijn van de kerk, die ivf-behandeling in alle gevallen afwijst, dus ook bij heteroparen. De protestanten kregen stem via de Federatie van Protestanten in Frankrijk, waarin zowel gereformeerde als evangelische kerken verenigd zijn. Binnen de koepel lopen de meningen uiteen, maar de compromistekst bracht sterke bedenkingen bij de plannen naar voren en adviseerde sowieso geen ruimte te geven aan de mogelijkheid van draagmoederschap.
In het parlement lijkt de wetsherziening er wel door te komen. De centrumrechtse partij De Republikeinen, die in 2013 nog en bloc tegen het homohuwelijk stemde, is nu verdeeld. Het Rassemblement National van Marine Le Pen is tegen, hoewel de helft van de achterban er volgens peilingen anders over denkt. Bij de overige partijen is er naar verwachting veel steun.
Conservatieve organisaties hebben hun achterbannen opgeroepen voor een grote demonstratie op 6 oktober. Protest klinkt tot die tijd vooral via de media. In de centrumrechtse krant Le Figaro vroeg een chirurg uit een kinderziekenhuis in Dijon zich zaterdag bijvoorbeeld af wie er nu centraal staan: de wensouders of het kind. „Het kind wordt niet langer ontvangen als een geschenk, maar opgeëist als een recht”, noteerde hij. Het is vooral dit geluid dat in allerlei toonaarden door critici wordt ingebracht.
