Antisemitisme wereldwijd toegenomen
Wereldwijd steeg vorig jaar het aantal antisemitische incidenten. Joden vragen zich soms vertwijfeld af of ze nog wel bij de samenleving horen. Cijfers bevestigen hun gevoel van onveiligheid. „Dit is het topje van de ijsberg.”
„Jodenhaat is een wereldwijd fenomeen”, concludeert Hanna Luden, directeur van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Eerder meldde haar organisatie dat er vorig jaar 19 procent meer antisemitische incidenten in Nederland plaatsvonden ten opzichte van 2017. Kantor Center for the Study of Contemporary European Jewry, verbonden aan de universiteit van Tel Aviv, presenteerde woensdag een rapport over de ontwikkelingen wereldwijd. Er is sprake van een mondiale stijging van 13 procent van het aantal gewelddadige incidenten.
Frankrijk springt eruit met een toename van 74 procent. Ook in Australië (plus 54 procent) en Italië (plus 60 procent) gingen de cijfers fors omhoog. In Oost-Europa is juist een daling te zien.
Amerikaanse Joden ervaarden in 2018 een „bijna historische niveau van antisemitisme”, zag Anti-Defamation League. Hoewel er minder antisemitische incidenten werden geregistreerd dan in 2017, verdubbelde het aantal geweldplegingen tegen Amerikaanse Joden in een jaar tijd.
Rabbijn
Een probleem bij dit soort onderzoeken is de meldingsbereidheid van slachtoffers, stelt Luden. „Dit is het topje van de ijsberg. Het is altijd de vraag: is er een stijging van 15, 19 of 21 procent? Voor het beeld maakt dat niet uit, want alle gemelde incidenten zijn echte incidenten. Dat moet genoeg zijn om in actie te komen.”
Antisemitisme is niet alleen meer zichtbaar bij extreemrechts, extreemlinks en radicale islam, stelt het rapport. Ook Luden ziet dat terug. „Bij Labourleider Corbyn zie je bijvoorbeeld dat politieke kritiek op Israël omslaat in rare uitspraken over Joden in het algemeen.”
Een groot probleem is volgens Luden dat Nederlandse Joden regelmatig worden aangesproken alsof ze Israëliërs zijn. „Terwijl zij niet verantwoordelijk zijn voor wat er in Israël gebeurt. Maar zo krijgen ze wel het idee dat ze niet worden aangezien als medelander. Vandaar dat velen zich afvragen: hoor ik nog wel bij deze samenleving? Moet ik me verontschuldigen voor wie ik ben?”
Ze hoort regelmatig dat mensen emigreren, omdat ze het gevoel hebben dat de samenleving hen niet accepteert. „Het hoeven dus niet eens fysieke excessen te zijn waardoor ze zich onveilig voelen. Dat kan ook als je te vaak ziet dat er antisemitische leuzen op muurtjes staan geklad.”
Of neem de herdenking van de aanslag op de moskee in Nieuw-Zeeland, afgelopen maart. Ook Joden waren op de Dam in Amsterdam om hun solidariteit te betuigen met de slachtoffers in Christchurch. „Toen een rabbijn het woord nam, keerde een groep mensen demonstratief de rug naar hem toe. Alsof ze niet wilden luisteren.”
Dat antisemitisme toeneemt, heeft volgens Luden te maken met de polarisatie en verharding in de samenleving. Ook sociale media dragen daaraan bij. „Het is makkelijker om iets tegen een scherm te zeggen dan tegen een medemens op straat.” Tegelijk komen digitale uitlatingen bij meer mensen terecht, waardoor de impact groter is. Bovendien verlagen onlinescheldpartijen volgens Luden de drempel om ook in het echt steviger uitspraken te doen.
Goed nieuws is volgens de studie ook: overheden zouden het toenemende antisemitisme vaker zien als serieus probleem dat aangepakt moet worden.
