Vlucht MH370 van Malaysia Airlines zet op 8 maart 2014 vanuit Kuala Lumpur (Maleisië) koers naar Peking (China). Aan boord van de Boeing 777-200ER bevinden zich 227 passagiers en 12 bemanningsleden. Ongeveer 40 minuten na vertrek verdwijnt het toestel op een hoogte van 35.000 voet –pakweg 11 kilometer– van de radar.

Het toestel vliegt op dat moment richting Vietnam, maar maakt geen contact met de luchtverkeersleiding in Ho Chi Minhstad. De laatste woorden van de gezagvoerder van de 777 zijn: „Good night Malaysian three seven zero.” Een gebruikelijke manier van communiceren.

Speld in hooiberg

Australië, Maleisië, Vietnam, India, China en de VS zetten een grootschalige zoekactie op touw. Met vliegtuigen, met schepen, met onbemande onderzeeboten. De intensieve zoektocht van 120.000 vierkante kilometer in de Zuid-Chinese Zee levert niets op.

Het Nederlandse geotechnische bedrijf Fugro speurt vervolgens twaalf maanden lang de zeebodem af met twee gespecialiseerde schepen. Ook zonder resultaat. „De zoektocht naar een pakweg 70 meter lang vliegtuig in een onmetelijke oceaan is als het zoeken naar een speld in een hooiberg”, zegt luchtvaartdeskundige Harry Horlings.

Minutieus onderzoek wijst erop dat boordinstrumenten van de Boeing 777 tijdens de vlucht handmatig zijn uitgezet, terwijl de koers van het toestel is aangepast. „Een vliegtuig verandert nooit uit zichzelf van koers”, constateert de luchtvaartdeskundige.

Ondanks de uitgezette boordsystemen, slagen onderzoekers erin met satellietgegevens vast te stellen dat de vermiste Boeing nog zeven uur na het laatste radarcontact heeft doorgevlogen. De verdenking richt zich op de piloot. „Ongelooflijk”, zegt Horlings. „Hoe ziek kan iemand zijn om 239 mensen mee de dood in te nemen door het vliegtuig in de oceaan te laten vallen?”

Onverwacht spoelt eind juli 2015 een flaperon, een beweegbaar vleugeldeel, van de vermiste 777 aan bij La Réunion, een eiland bij Madagaskar. Ook bij Mozambique duiken brokstukken later op. Een doorbraak blijft echter uit. Australië, Maleisië en China moeten begin 2017 de zoektocht noodgedwongen beëindigen.

De langdurige vermissing van vlucht MH370 wekt verbazing. Verkeersvliegtuigen blijken ook in het digitale tijdperk niet overal ter wereld met volgsystemen traceerbaar te zijn. „Boven oceanen bevinden zich nu eenmaal geen grondstations om toestellen te volgen”, zegt Benno Baksteen, oud-gezagvoerder op een 747.

Een oplossing zou zijn om elk vliegtuig te voorzien van een satellietverbinding. De kosten daarvan zijn echter hoog, terwijl de toegevoegde waarde beperkt is. „Luchtvaartmaatschappijen werken op dit moment wel aan satellietverbindingen aan boord, maar vooral omdat passagiers tijdens de vlucht online willen zijn.”

Baksteen wijst erop dat een satellietverbinding de ramp met vlucht MH370 niet had kunnen voorkomen. Zeker niet als er opzet in het spel is. „Het is niet zo moeilijk om een toestel te laten verdwijnen. Een gezagvoerder maakt zich eerst onzichtbaar, daarna vliegt hij naar een gebied waar helemaal niets te vinden is.”

Nieuwe zoektocht

De Maleisische overheid zegt deze week, vijf jaar na de dramatische gebeurtenissen, open te staan voor nieuwe voorstellen van bedrijven om de zoektocht naar de vermiste vlucht MH370 te hervatten. Niet onbelangrijk, oordeelt Baksteen. „Onderzoekers willen hun hypothese over de opzettelijke crash graag bewijzen. Vooral voor nabestaanden is dat van belang. Zij willen duidelijkheid.”