Voor Franse christenen liggen Le Pen én Macron moeilijk
In deze rubriek reflecteren buitenlandredacteuren van het RD op actuele gebeurtenissen in het nieuws. Vandaag: Moet de Franse kerk zich uitspreken tegen Marine Le Pen of niet?
Vertegenwoordigers van vrijwel alle godsdienstige denominaties in Frankrijk hebben zich de afgelopen maanden uitgesproken tegen een stem op Marine Le Pen van het Front National tijdens de presidentsverkiezingen van 23 april en komende zondag. Onder hen waren de protestanten, die onder meer via de Federatie van Protestanten in Frankrijk van zich lieten horen.
De Rooms-Katholieke Kerk vormde op dit patroon echter een uitzondering. De bisschoppen riepen de gelovigen enkel in algemene termen op hun geloof te betrekken bij hun stem. In een verklaring die ze deden uitgaan op 23 april, kort nadat de uitkomst van de eerste stemronde duidelijk was geworden, repten ze met geen woord over Le Pen.
Die verklaring riep bij hun achterban een storm aan protest op. De katholieke krant La Croix hekelde „de stilte van de bisschoppen in 2017” en wees op het duidelijke stemadvies van de kerk in 2002, toen vader Jean-Marie Le Pen het tot de tweede ronde schopte. De krant kwam voor de tweede ronde zelf met een stemadvies voor de sociaal-liberale kandidaat Emmanuel Macron, hoewel de redactie erbij aantekende niet volledig achter zijn programma te staan.
Maar ook binnen de geestelijkheid zelf ontstond deining. Een aantal bisschoppen en aartsbisschoppen riep op persoonlijke titel expliciet op tégen Le Pen te stemmen in de tweede ronde. Aan de rechterzijde van de kerk verdedigden bisschoppen de algehele lijn juist.
De gemoederen liepen zo hoog op dat de voorzitter van de bisschoppenconferentie, Georges Pontier, zich uiteindelijk geroepen zag de brief van 23 april nog eens publiekelijk te verdedigen. „Zo terughoudend de kerk gewoonlijk is om interne verdeeldheid publiekelijk te uiten, zo openlijk verdeeld zijn de katholieken nu”, tekende de Franse krant Le Monde fijntjes aan.
Duidelijk is dat er aan de zijde van de praktiserende rooms-katholieken (tussen de 10 en 15 procent van het electoraat) nog iets valt te winnen. In de eerste ronde stemden die volgens onderzoek overwegend op kandidaten die er nu uit liggen: met name op de centrumrechtse, rooms-katholieke kandidaat François Fillon.
Voor veel Franse rooms-katholieken is het zondag een keuze uit twee kwaden. Le Pen is om allerlei morele redenen geen optie, maar ook Macron ligt moeilijk. Een organisatie als Manif pour tous, de motor achter de grootschalige Franse protesten tegen het homohuwelijk in 2012, adviseerde weer niet vóór Macron te stemmen. Als minister onder Hollande zou hij „antifamiliale” standpunten hebben ingenomen.
In zo’n speelveld is het voor de kerk lastig adviseren. Maar misschien is zo’n openlijk debat als nu nog wel beter. Hooguit een beetje protestants.