Het gezicht van de oorlog om Nagorno-Karabach gesneuveld
Albert Hovhannisyan is niet meer. De artillerist van het Armeense leger is omgekomen. Gesneuveld. „Mijn pijn is onbeschrijfelijk”, zegt vader Artak Hovhannisyan. De foto, wereldwijd gepubliceerd, geeft een gezicht aan de bloedige oorlog om Nagorno-Karabach.
Azerbeidzjan en Armenië raakten de afgelopen jaren regelmatig slaags om de zeggenschap over de enclave. Schermutselingen. Beschietingen. Over en weer. Niet eerder was de strijd echter zo intens en gruwelijk. Vele honderden, wellicht duizenden militairen zijn afgelopen week gesneuveld in het dodelijke geweld. Burgers ook. Onschuldige burgers. Steden liggen zwaar onder vuur. Beide partijen begaan gruwelijkheden.
Op grote beeldschermen in winkelstraten etaleren beide hun militaire ‘successen’. Dronebeelden zoomen vanaf grote hoogte in op het slagveld in de diepte. Vlak voordat een afgeschoten explosief inslaat op een mierenhoop aan militairen, stopt de opname. Als de rookwolken zijn opgetrokken, komen tien, twaalf man in beeld. Liggend op de grond. Levenloos. Beelden spreken boekdelen.
Iconisch
Een iconisch beeld uit de strijd is de foto van Albert Hovhannisyan uit Armenië. Met een vertrokken gezicht bestookt de militair de vijand. Z’n artillerie spuwt vuur. Een doffe dreun klinkt, een rookpluim stijgt op. Het ministerie van Defensie in Armenië publiceert de foto op 29 september. Onderdeel van de propagandaoorlog. Het heroïsche beeld krijgt een plek in vele kranten. Wereldwijd.
En nu, nu is hij niet meer. Albert Hovhannisyan is gesneuveld op het slagveld. „Mijn pijn en de pijn van mijn familie zijn niet te beschrijven”, meldt vader Artak Hovhannisyan donderdag op Facebook. „Mijn verdriet is zwaar, maar ik ben nog trotser dat ik de vader ben van een patriottische Armeniër, een echte moderne held.” Albert is niet alleen mijn held, zegt zijn vader, hij is de held van ons allemaal. „Een voorbeeld voor huidige en toekomstige generaties.”
De oorlog tussen Azerbeidzjan en Armenië krijgt met dit beeld ineens een gezicht. Achter de strijd met tanks, pantserwagens en artillerie gaan mensen van vlees en bloed schuil. Jongens, mannen. Vaders, vaak van gezinnen met kleine kinderen, laten het leven. Lege plaatsen slaan diepe wonden. Onherstelbaar. Oorlog is nooit de ultieme oplossing, hopelijk hooguit een laatste, onvermijdelijke optie.
Gruwelijk
Het eind van de gruwelijkheden is nog niet in zicht. Turkije en Azerbeidzjan zweren de strijd voort te zetten tot Nagorno-Karabach is bevrijd. De vraag is of Rusland, bondgenoot van Armenië, straks militair z’n stem laat gelden. De strijd kan zomaar uitmonden in een oorlog tussen regionale grootmachten.
Met nóg meer bloedvergieten tot gevolg. Met nóg meer gesneuvelde Albert Hovhannisyans.