Het ontbijt nemen Italianen thuis of onderweg in een bar. Het wemelt dan ook van de bars in Italië. Volgens de branchevereniging zijn er bijna 150.000 van. Zo’n gelegenheid is vaak de spil van een dorp of een buurt. Dus niet alleen voor het ontbijt, maar ook voor samenzijn, roddels en een glaasje op zijn tijd. De gemiddelde Italiaan is trouwens zeer matig met alcoholconsumptie.

Het ontbijt mag dan wel weinig inhoud hebben, maar wie zo’n bar binnenkomt en roept: „Een koffie en een croissant”, is er nog niet. Koffie wordt in vele vormen geschonken. De basis is de espresso, die vermoedelijk zo heet wegens de snelheid van bereiding, doordat water onder druk door de koffie wordt geperst.

Er bestaan tal van varianten op de espresso. Je kunt beter goed beslagen ten ijs komen. Laten we het even doornemen: naast de normale espresso is er de korte espresso (nog minder, maar sterkere espresso), een dubbele: espresso, aangelengd met een beetje water, met melkschuim erop (net een kleine cappuccino), een gecorrigeerde espresso (er wordt een slokje alcohol bijgedaan), met een wolkje melk (”macchiato”, bevlekt) erin. Dan moet je er wel bij zeggen of je een warme of koude vlek wil. Natuurlijk is er de cappuccino. Maar ook daarvan is espresso de basis.

Marokkaan

Amerikanen en mensen uit ander ‘filterkoffielanden’ vinden de espresso te weinig en te sterk. Voor hen gaat er een sloot gekookt water bij en voilà, dat is de oorsprong van de ”americano”. We hebben nog andere vreemde eenden in de bijt. Zo is er de Marokkaan: een espresso met slagroom en cacaopoeder die in een klein glas wordt geserveerd. De naam is honderd jaar geleden bedacht omdat de kleur van het drankje zou lijken op Marokkaans leer. Laten we het daar maar op houden, anders moet de ”marocchino” in de huidige storm rond racisme vast nog wijken.

Veel Italianen maken thuis een espresso in de zogeheten ”caffettiera” of ”moka”, een prachtig, mechanisch wonder in de keuken (zie kader). De moka heeft het trouwens moeilijk. Ook al zijn de Italianen zo niet de uitvinders, dan wel de verfijners van koffie, ze gaan tegenwoordig meer en meer over op de koffiecup.

Het is gelukt: we hebben onze favoriete koffie op de toog staan (ontbijten gebeurt staand). Nu nog een ”cornetto” of ”brioche” (croissant) erbij. Met chocolade, crème, Nutella, appel, vruchtenjam? Maak dan maar eens een keus. Soms duurt het Italiaanse ontbijt dan ook heus niet zo kort.

Zo maak je een goede espresso thuis

De percolator van onder andere Bialetti is ook in Nederland te koop. Het zeshoekige Italiaans model, dat ”moka” wordt genoemd, bestaat uit drie delen.

In het onderste deel gaat (koud) kraanwater tot aan het ventiel. Plaats daarop het trechtervormig filter. Schep speciale gemalen koffie in het filter. Strijk of druk de koffie niet aan. Draai de uitschenkkan op het waterreservoir, zet op laag vuur en wacht tot de koffie na een paar minuten langzaam door het ventiel in de uitschenkkan stroomt.

Zet het vuur uit voor de laatste koffiedruppels doorkomen.

Gebruik de percolator niet direct opnieuw, want het metalen apparaat blijft nog wel een tijdje gloeiend heet. Was de moka niet met zeep, maar spoel hem gewoon af met water.

Ontbijten

De één eet ’s ochtends witte bonen, de ander rijst, een derde volkorenbrood. Een serie over ontbijten in het buitenland. Deel 1: Hoe begint de gemiddelde Italiaan de dag? Volgende week: deel 2: ontbijten in Spanje.