Aan de verkiezing deden afgelopen voorjaar 30.000 Nederlanders mee. De ANWB had vijftig dorpen genomineerd. De deelnemers konden ook een dorp toevoegen.

Een jury kiest uit de top vijf de winnaar. Daarvoor worden de dorpen op diverse criteria beoordeeld. Onder meer wordt de authenticiteit getoetst: is het een echt dorp of meer een museum? Ook de ruimtelijke samenhang wordt bekeken: is het dorp een eenheid met een duidelijke kern? Verder is levendigheid een graadmeter: is er ‘dorpsleven’? Het ‘streekeigen’ is eveneens een aandachtspunt: past het dorp in de omgeving?

Andere vragen voor de jury zijn: „Hoe staat het met de monumenten en in het oog springende gebouwen in het dorp? Is de verhouding tussen bebouwing en groen in balans?”

De juryleden zijn Wim Daniëls, taalkundige, cabaretier en auteur van vele boeken, waaronder Het Dorp, Jaap Evert Abrahamse, architectuurhistoricus en onderzoeker bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, en Marieke Haafkens, route-expert van ANWB Eropuit.

Acht genomineerde dorpen, die de top vijf niet hebben gehaald, worden in het Reformatorisch Dagblad belicht in de zomerserie ”Mooiste dorpen”. Niehove in Groningen, eerder in een soortgelijke verkiezing van Elsevier Weekblad uitgeroepen tot ”Mooiste dorp van Nederland 2019”, Acquoy (Gelderland) en ’t Woudt (Zuid-Holland) kwamen daarin al aan bod. Dreischor (Zeeland), Hogebeintum (Friesland), Gees (Drenthe), Noorbeek (Limburg) en Broek in Waterland (Noord-Holland) volgen nog.