Het is zeker niet uit te sluiten dat Netanyahu de waarschuwingen die de afgelopen maanden tégen annexatie hebben geklonken, ter harte neemt. En die liegen er niet om.

Professor Chuck Freilich, verbonden aan de Universiteit van Tel Aviv en de Amerikaanse Columbia Universiteit en voormalig adjunct-adviseur nationale veiligheid voor Israël, wijst erop dat er op het ogenblik al verschillende crises gaande zijn.

Zo kampt Israël met de coronacrisis, die tot een economische neergang heeft geleid. Het land had voor de uitbraak van Covid-19 vrijwel geen werklozen, maar nu zijn het er meer dan een miljoen. De hulppakketten die de regering heeft beloofd, zijn onvoldoende. Over een paar maanden is het geld op.

Ook rondom Israël is het onrustig. In de Arabische wereld rommelt het door de afwezigheid van politieke vrijheid, werkloosheid, de coronapanedemie en daling van de olieprijzen. „Regionale instabiliteit werkt zelden ten gunste van Israël”, aldus Freilich.

„Annexatie wordt een nieuwe crisis, die Israël zichzelf oplegt”, meent de wetenschapper. „Misschien zijn de gevolgen beperkt. Maar Jordanië en Egypte zullen de status van de diplomatieke relaties met Israël verlagen. Europa kan sancties instellen.”

Oud-ambassadeur en oud-defensieminister Matan Vilnai wijst erop dat de annexatie niet aan de veiligheid van Israël bijdraagt. Hij is voorzitter van de groep ”Commandanten voor Israëls veiligheid.” Dat is een club van honderden oud-commandanten van het Israëlische leger, de Mossad, de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Bet en de politie. „De mogelijkheid bestaat dat de Palestijnse Autoriteit in elkaar klapt. Dan neemt Hamas de macht over. Kijk naar wat er in Gaza gebeurde. Het leger moet dan delen van de Westoever weer innemen.” Hij doelt op de dichtbevolkte Palestijnse gebieden, die de Palestijnse Autoriteit nu bestuurt.

Aan de andere kant is terugtrekking uit de Westelijke Jordaanoever alleen mogelijk als er een vredesakkoord met de Palestijnen is gesloten. Maar een verdrag is op het ogenblik niet haalbaar, zeggen politicologen dr. Einat Wilf en Adi Schwartz. Hun stelling is dat het Palestijnse leiderschap het bestaan van Israël niet echt heeft geaccepteerd. Het bewijs daarvan is dat ze blijven staan op het recht van terugkeer van miljoenen Palestijnse vluchtelingen naar steden in Israël, zoals Haifa, Jaffa en Safed. Door zo’n massale instroom zou Israël ophouden te bestaan als Joodse staat.

De Amerikaanse oud-ambassadeur Dennis Ross zei in januari bij een lezing voor de online krant ”Times of Israel” dat als een vredesverdrag met de Palestijnen nu onmogelijk is, Israël de optie van een toekomstige tweestatenoplossing open moet houden. Ross was in het verleden intensief betrokken bij het vredesproces.

Ross waarschuwde dat Israël één drempel niet kan overgaan: dat is het moment waarop zoveel Israëliërs in de nederzettingen wonen, dat terugtrekking niet meer mogelijk is. Palestijnen zullen dan in Israël stemrecht eisen.

Hij gaf Israël drie tips. Ten eerste zou Israël moeten stoppen met bouwen aan de oostzijde van de barrière die Israël heeft opgericht om de kans op terreuraanslagen te verkleinen. Ten tweede kan het de burgers ten oosten van deze muur aanmoedigen terug te keren naar Israël zelf of naar de nederzettingenblokken die dicht bij Israël liggen. Ten derde zou het Palestijnen de kans moeten geven economisch actief te worden in het deel van de Westoever dat Israël controleert.

Kamer: Kijken naar maatregelen

De Tweede Kamer wil dat minister Blok van Buitenlandse Zaken opties in kaart brengt „van (mogelijk) te nemen maatregelen” als Israël overgaat tot annexatie. De bewindsman zou dat „bij voorkeur met gelijkgestemde landen” moeten doen. De motie van SP, PvdA en GroenLinks kreeg de steun van coalitiepartijen CDA en D66 en oppositiepartijen PvdD, 50PLUS, DENK en de Groep Krol/van Kooten-Arissen. De partijen die voor stemden zijn samen goed voor 87 van de 150 Tweede Kamerzetels.

In de motie wordt gesteld dat annexatie „een grove schending van het internationale recht is” en dat Nederland en de EU eerder maatregelen hebben getroffen tegen landen die het internationale recht schenden.

Minister Blok had de motie ontraden. „Ik ga nu niet stappen zetten voor een gebeurtenis waarvan de inzet is dat die niet plaatsvindt”, zei hij vorige week maandag na de indiening van de motie.

De Kamer verwierp dinsdag een motie die de regering vroeg „de Palestijnse staat” te erkennen. De partijen die voor de motie stemden – D66, GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS en indiener DENK – zijn samen goed voor 66 zetels.