Kabinet moet invalshoek van grondrechten meewegen bij regels over kerkdiensten
Politici zijn niet volmaakt. Wel stellen burgers aan hen terecht hoge eisen. Zij zijn immers verkozen om op hun verantwoordelijke post het algemeen belang te behartigen. Dat is een zware taak.
Het houdt onder meer in dat zij allerlei deelbelangen gewetensvol tegen elkaar moeten afwegen. Dat zij niet blind uitvoeren wat de meerderheid wil, maar ook oog hebben voor kwesties die minderheden raken.
Het betekent verder dat zij in het besturen van het land niet eendimensionaal mogen denken. Zij mogen, om maar iets te noemen, complexe maatschappelijke vraagstukken niet ‘oplossen’ vanuit slechts een economische invalshoek, of eenzijdig vanuit het belang van de volksgezondheid, maar moeten daarbij voortdurend zo veel mogelijk aspecten betrekken.
Dat dit een moeilijke taak is, laat de aanpak van de coronacrisis door het kabinet-Rutte zien. Met name de keuzes die de regering maakte om de intelligente lockdown geleidelijk te kunnen verlaten, roepen in dit licht vragen op.
Bijvoorbeeld deze: het is toch niet logisch dat in bouwmarkten en warenhuizen alweer enkele weken honderden mensen in en uit lopen, terwijl voor kerkdiensten tot op vandaag het advies geldt: Kom slechts bijeen met het kleinst mogelijke aantal dat noodzakelijk wordt geacht?
Zelfs als je uitsluitend vanuit de dimensie van de volksgezondheid redeneert, zijn deze beleidskeuzes moeilijk verdedigbaar. Laat staan als je er nog een andere invalshoek bij betrekt, namelijk de verregaande inperking van grondrechten die het gevolg is van het sterk afschalen van erediensten.
Gelukkig hebben we in dit land een Raad van State. Die wees er maandag op, in een door SGP en D66 aangevraagd advies, dat de overheid kerken niet zomaar via noodverordeningen mag verbieden met meer dan dertig mensen samen te komen, zeker niet voor langere tijd. Dat vereist een tijdelijke spoedwet, die een duidelijk afgebakende werkingsduur bevat.
Hiermee geeft de raad het kabinet huiswerk mee. Nee, dat behelst niet simpelweg de opdracht om bepalingen uit de noodverordeningen snel te voorzien van een deugdelijk juridisch fundament. „Zo, ook weer gefikst.” Nee, het impliceert tevens iets voor de inhoud van die spoedwet. Een kabinet dat grondrechten serieus neemt, moet zijn uiterste best doen om, áls het inbreuk maakt op zulke rechten, dat op de minst vergaande manier te doen. Dát is tot nu toe, door de grofmazige benadering van in élk kerkgebouw –hoe groot of klein ook– maximaal dertig kerkgangers toe te staan, niet gebeurd.
Daarom wordt het spannend hoe de nu in de maak zijnde spoedwet er precies uit komt te zien. En hoe het Kamerdebat hierover gaat verlopen. Voor Rutte c.s. biedt dit een herkansing. Nu kunnen zij alsnog tonen dat ze bij het stapsgewijs verlaten van de lockdown aan alle relevante invalshoeken recht willen doen.
