„Ik realiseer me nu waarom aardbevingen angstaanjagend zijn: iets dat er altijd is om je te beschermen, je huis, wordt plotseling een dwaze moordenaar”, zegt Kreso Risek, predikant van de protestantse kerk Lighthouse of Life in de Kroatische hoofdstad Zagreb. Een aardbeving laat zondag de grond onder zijn voeten schudden. Er vallen in eerste instantie geen doden, wel enkele zwaargewonden. Toch blijkt dinsdagochtend dat een 15-jarig meisje in het ziekenhuis aan haar verwondingen is overleden.

De beving –met een kracht van 5,3 op de schaal van Richter– richt een flinke puinhoop aan in de stad. De top van één van de twee torens van de kathedraal stort in. Het huis van Risek blijft vrijwel onbeschadigd, net als de huizen van gemeenteleden.

IJskoud

Risek vlucht tijdens de beving zijn huis uit, zoals ook andere inwoners van de stad massaal doen. „Het was die ochtend ijskoud. Er dwarrelden sneeuwvlokken in de lucht. Je vlucht je huis uit en durft er niet meer terug in. Je denkt niet na over de dingen die je nodig hebt, want je rent gelijk naar buiten. Ik was erg gestrest, maar tegelijkertijd vertrouw je meer en meer op de Heere.”

In Zagreb geldt op hetzelfde moment een gedeeltelijke lockdown vanwege het coronavirus. Mensen mogen niet samenkomen op publieke plaatsen, maar doen dat vanwege de aardbeving juist wel. De premier roept bovendien op om niet terug naar huis te gaan vanwege naschokken; de minister van Binnenlandse Zaken wijst mensen erop wel afstand van elkaar te houden.

Ondanks het advies om afstand te houden, schieten mensen anderen in nood te hulp. „Niemand aarzelde om een gewonde te helpen. Het is onmogelijk om iemand in levensgevaar alleen maar vanaf twee meter afstand moed in te spreken”, zegt Risek.

Ook Suzana Borko, adjunct-directeur van de christelijke hulporganisatie Caritas Croatia, ziet hoe mensen met gevaar voor eigen leven anderen helpen. Het raakt haar diep. Ze vertelt geëmotioneerd hoe buurtbewoners baby’s, moeders en zwangere vrouwen te hulp schieten, omdat het kinderziekenhuis waarin zij verblijven door de aardbeving zwaar beschadigd raakt.

„Niemand is bang om te helpen. Je blijft niet ver weg als je iemand in nood ziet. Solidariteit komt eerst, wat het ook kost”, zegt Borko. Daarnaast twijfelen hulporganisaties in het buitenland niet vanwege de coronacrisis in eigen land om alsnog hulp aan te bieden. „Vanuit Rome, Brussel, Slovenië en andere aangrenzende landen worden we gebeld en krijgen we ondersteuning aangeboden. De Europese Unie stuurt al hulp via het EU-mechanisme voor civiele bescherming.” Het verstrekken van hulpverlening vanuit het buitenland gaat echter vrijwel niet, vertelt de adjunct-directeur. „De nationale grenzen zijn gesloten en binnenslands zijn er vanwege het coronavirus bewegingsbeperkingen van kracht.”

Gratis

De hulpverleners van Caritas Croatia zijn net zo goed beperkingen opgelegd. „Aan de ene kant zijn onze handen gebonden, omdat we thuis moeten blijven. Aan de andere kant proberen we zoveel mogelijk de gebruikelijke hulp te bieden. We hebben recent een nieuw contract afgesloten met het postkantoor. Nu zijn we in staat om onder meer voedselpakketten gratis naar mensen te sturen. Zo kunnen we toch degenen die onze hulp hard nodig hebben, bereiken, zonder dat wij de deur uit hoeven.”

Borko heeft intussen op maandag een vergunning gekregen, waardoor ze vanaf dinsdag toch in Zagreb de straat op mag om hulp te bieden in de binnenstad, die het meest is getroffen. Naschokken schrikken de bewoners ook nog steeds op. „We gaan eerst onderzoeken hoe we mensen het beste kunnen helpen. Dat zal moeilijk zijn, maar als wij de hoop opgeven, wordt het een nog grotere ramp.”