Er is geen vliegtuig in de lucht, en vrijwel geen mens meer op straat. Nederland is stilgevallen, van angst en onzekerheid. Maar meer dan 200 Nederlandse kerkklokken luiden op drie woensdagavonden als teken van hoop, in een wereld vol verwarring.
Zwolle. Woensdagavond 19.00 uur. De avond valt. Corona heeft het maatschappelijke leven lamgelegd. Zwollenaren zitten thuis, wachten af. Velen vrezen al een sociaal isolement. Op 75 meter hoogte boven de oude binnenstad van Zwolle begint de grote St. Michaëlsklok van de Peperbus te luiden. Zwaar en bronzig beieren de slagen door de vallende schemering.
Meer dan 200 beeldbepalende kerktorens in Nederland luiden op drie woensdagavonden de klokken. De Rotterdamse koster Michael van den Bergh van de Paradijskerk bedacht het initiatief ”Klokken van hoop”. Hij zegt: „Kerkklokken luiden vooral op zondag, maar als er geen diensten gehouden worden, luiden er ook geen klokken meer. Ik dacht: Dan wordt het ál te stil.”
Boodschappers
In de torenruimte van de Peperbus staat Bert Dykink, luidmeester van het Zwolse klokkenluidersgilde. Hij is trots op het initiatief ”Klokken van hoop”: „Kerkklokken zijn de boodschappers voor het volk. Ze roepen op om naar de kerk te gaan, luiden bij vreugde en verdriet. Nu steken ze Zwolle een hart onder de riem.”
Inmiddels luidt klokkenluider Armand Satoor de Rootas bovenin de toren niet alleen de Michaëlsklok, maar ook de Mariaklok. Die klinkt al veel lichtvoetiger. Klinkt daar, hoog in de lucht, uitzicht op betere tijden?
Buiten op de Ossenmarkt is het vrijwel uitgestorven. Bij bruidsmodezaak Honey brandt een eenzame lamp in de etalage. Het oude SDAP-gebouw, met gevelreclame van Heineken, staat te koop. Eetcafé De Kleine heeft de deuren gesloten.
Aan de achterzijde van de O. L. Vrouwekerk plaatst Ruud (65) zijn witte Nissan in het parkeervak. Wat hij vindt van die beierende klokken? „Dit moet érgens goed voor zijn. Ik hoop dat de klokken Nederland weer met de beide benen op de grond zetten. We dachten dat alles maar kon. En opeens is er een onzichtbare vijand, een virus, iets kleins wat geen mens kan zien. Corona zet de wereld op z’n kop.”
Een jonge knaap mikt zijn dagelijks portie afval in de container. Luiden de klokken? Diepe rimpels in het voorhoofd. Hij had ’t nog niet gehoord. En nee, hij vindt er ook niks van.
Achter de Ossenmarktsteeg ligt het marktplein. In gezwinde vaart fietst een sportief stel voorbij. Ze willen wel even afremmen. Hans: „Dit klokgelui geeft me moed. We staan er niet alleen voor. Judith: „Het klinkt wel mysterieus in zo’n lege stad, alsof er een uitvaart gaande is. Ik hoop liever op beterschap.”
Verbinding maken
De Rotterdamse koster Van den Bergh kan dik tevreden zijn. Zijn plannetje is meer dan geslaagd. „Al die luidende klokken moeten, hoopt de koster, troost en hoop bieden aan slachtoffers van corona en hulpverleners een hart onder de riem steken: „Kerken zijn altijd de plaatsen geweest waar de boodschap van hoop en solidariteit klinkt. Die boodschap mag, nu zoveel kerken gesloten zijn, niet verstommen. Dat mag niet gebeuren. Al die luidende klokken zeggen: „We vergeten elkaar niet. Wie thuis is en de klokken hoort luiden, kan een kaars voor het raam zetten, als teken van verbondenheid met elkaar.”
Iemand staat een video te maken van de kerktoren in het schemerlicht. Het is Jan van de Velde (69). Hij woont in Zwolle, is protestant, maar is ook basiliekwachter van de O.L.Vrouwekerk. „Protestanten en katholieken luiden nu samen de klokken. De nood van de wereld overstijgt opeens alle religies. Samen bidden we voor wat er allemaal aan de hand is. Deze klokken zetten mij stil bij de veertigdagentijd, bij Pasen wat gaat komen, hoop ik. Ik zie ernaar uit dat de wereld zich bezint, want de samenleving is doorgedraaid, is losgeraakt van waar het in essentie in het leven om gaat. Ik stond er net aan te denken dat Christus terug gaat komen op de aarde. De klokken vertelden me dat Hij komt.”
Op de woensdagen 25 maart en 1 april luiden opnieuw de klokken, van 19.00 tot 19.15 uur.