Roerige start van staatsbezoek aan Indonesië
Excuses. En een aangepast programma vanwege een dodelijk ongeval. Het waren de opvallendste gebeurtenissen tijdens de eerste dag van het staatsbezoek aan Indonesië.
Het bezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima donderdag aan de provincie Midden-Kalimantan gaat niet door, zo werd deze dinsdag bekend. De reden is dat daar tijdens de voorbereidingen op het Nederlandse bezoek een ongeval gebeurde. Een houten boot werd bij een proefvaart overvaren door een stalen boot. Zeven mensen kwamen om het leven, twintig opvarenden konden worden gered. Aan boord waren ook twee functionarissen van de Nederlandse ambassade, van wie er één lichtgewond raakte. Hij maakt het goed en nam zelfs deel aan bezoeken aan families van de dodelijke slachtoffers.
Het koningspaar wilde in Kalimantan langsgaan bij een onderzoekscentrum dat midden in het veenbosgebied ligt. „Wij zijn diep bedroefd door het tragische bootongeluk, gisteren op de rivier de Sebangau”, liet koning Willem-Alexander weten. „Onze gedachten gaan uit naar de familie van de slachtoffers en de gewonden.”
Onafhankelijkheidsdatum
Ook de excuses voor het Nederlandse geweld in de eerste naoorlogse jaren vielen op. De Indonesische president Joko Widodo reageerde: „Het verleden kunnen we niet veranderen, maar we kunnen er wel van leren.” Koningin Beatrix wilde in 1995 bij het vorige staatsbezoek aan Indonesië al excuses aanbieden, maar de regering zou dat toen niet hebben gewild.
De koning maakte dinsdag ook duidelijk dat tot op zekere hoogte niet 1949, maar 1945 als onafhankelijkheidsjaar wordt erkend: „Meneer de president, op 17 augustus is het 75 jaar geleden dat Indonesië met de Proklamasi zijn plek claimde tussen de onafhankelijke en vrije staten. De Nederlandse regering heeft dit gegeven vijftien jaar geleden nadrukkelijk aanvaard in politieke en morele zin. Wij feliciteren de bevolking van Indonesië van harte met de viering van 75 jaar onafhankelijkheid.”
De koning herhaalde daarmee overigens slechts wat minister Bot in 2005 al zei. Wel een politieke en morele erkenning, maar geen juridische. Dat kan ook niet, want die erkenning –door Nederland, andere landen en de VN– kwam er in 1949 pas. Dat kan niet achteraf worden veranderd.
„Het is hoopvol en bemoedigend dat landen die ooit tegenover elkaar stonden, naar elkaar toe konden groeien en een nieuwe relatie konden ontwikkelen, gebaseerd op respect, vertrouwen en vriendschap”, zei de koning dinsdag. „De verbindingen tussen ons worden steeds veelzijdiger en krachtiger. Dit doet mij intens plezier. En ik weet dat dit gevoel in Nederland breed wordt gedeeld.”
Erevelden
Het koningspaar legde dinsdagmiddag (plaatselijke tijd) een krans op het Nederlandse ereveld Menteng Pulo. Het telt 4270 graven van Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog om het leven zijn gekomen.
Het paar begon het staatsbezoek met een kranslegging op het Indonesische heldenereveld Kalibata in Jakarta. Daar worden de slachtoffers van onder meer de onafhankelijkheidsstrijd herdacht. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima traden in de voetsporen van koningin Beatrix en prins Claus (1995) en koningin Juliana en prins Bernhard (1971), die hier bij hun staatsbezoeken eveneens eer betuigden.
Handen schudden
Na de korte ceremonie op Kalibata ging het gezelschap naar Bogor, voor de welkomstceremonie bij het presidentieel paleis en de ontvangst door president Widodo en zijn vrouw Iriana. De koning week daarbij –zoals aangekondigd– even af van de richtlijn om geen handen te schudden vanwege het coronavirus.
Widido onthaalde zijn gasten met groot ceremonieel. Vanaf de botanische tuin werd de koninklijke auto voorafgegaan door een militair muziekkorps en een bereden escorte. Voor het paleis stonden tientallen schoolkinderen in verschillende klederdracht te wachten met Nederlandse en Indonesische vlaggetjes. Na een hartelijke begroeting volgde de inspectie van de erewacht door de koning en na een bijeenkomst in het paleis het planten van een boom in de tuin, dicht bij het paleis zelf.
VN-gesprek
Koningin Máxima heeft maandagavond haar aanwezigheid in Jakarta aangegrepen om werk te doen voor de Verenigde Naties. Ze had een gesprek over het streven de hele bevolking toegang te geven tot financiële diensten. Het laatste bezoek was in 2018 en tussendoor heeft de koningin de vinger aan de pols gehouden. „Er is een grote groei geweest, maar er is nog veel te doen”, zei de koningin.
