De politie Oost-Nederland onderzoekt of er binnen twee „besloten gemeenschappen” mogelijk sprake is van kindermishandeling. Dat liet zegsvrouw Chantal Westerhoff maandagmorgen desgevraagd weten.
Politieman Peter Withag, werkzaam in de regio Oost-Nederland, is al jaren bezig met onderzoek naar deze sektes, al wil de zegsvrouw het woord sekte niet in de mond nemen.
De zegsvrouw wijst erop dat het „ontzettend moeilijk” is om te achterhalen wat zich precies binnen een sekte afspeelt. „Het is voor ons best lastig om daar zicht op te krijgen. Ook al vanwege de godsdienstvrijheid. Mensen hebben in Nederland het recht hun geloof te belijden, met daarbijbehorende rituelen. Zolang ze zich niet aan strafbare feiten schuldig maken.”
In Nederland huizen naar schatting ruim tachtig sektes, waarbij ze mogelijk als dekmantel bijvoorbeeld een trainingsinstituut kunnen gebruiken.
Politieman Withag was betrokken bij het ‘oprollen’ van de sekte Gemeente Gods van wijlen Sipke Vrieswijk. Withag wist zo’n 25 jaar geleden Hannelore van Otterloo (nu 42) uit de sekte te bevrijden. Ze werd als jong meisje seksueel misbruikt. Auteur Frank Krake schreef een boek over de sekte van Vrieswijk; de pennenvrucht verschijnt woensdag.
Withag is er „trots” op dat hij het destijds 18-jarige meisje, dat 15 jaar lang in de sekte zat, uit de greep van Vrieswijk wist te krijgen, stelde de politieman maandagmorgen desgevraagd. Nog altijd verbaast Withag zich over de „bizarre” zaken die zich afspeelden binnen de sekte van Vrieswijk, die zichzelf zag als profeet van God. „Vrieswijk kon mensen op een ongelooflijke manier manipuleren. Zijn volgelingen wachtten uren op de aanvang van een van zijn preken. Ze geloofden echt dat hij een profeet van God was en waren op afroep voor hem beschikbaar.”
Sekteleider Vrieswijk vervloekte mensen die tegen hem in gingen en bijvoorbeeld de theologische bagage hadden zich tegen hem te verweren, schetst auteur Frank Krake maandagmorgen desgevraagd. Frappant is dat enkele ‘tegenstanders’ van Vrieswijk op tragische wijze overleden. Een van zijn critici bezweek op een preekstoel aan hartfalen. Anderen kwamen om bij een verkeersongeval. Vrieswijk zag in dat soort sterfgevallen de wraak van God. Na zo’n sterfgeval van tegenstanders trakteerde de sekteleider, die werd veroordeeld tot tbs, op gebak. De man deinsde niet terug om dwarsliggers binnen zijn gemeenschap fysiek te straffen. Bijvoorbeeld met een koude douche buiten.
Sekteleiders schilderen de buitenwereld als verdorven af, weet Krake na bestudering van dit soort clubs. De leiders zijn er bedreven in om mensen in te palmen en te manipuleren. De auteur ziet raakvlakken met de geruchtmakende gang van zaken in de boerderij in Ruinerwold, waar zich jarenlang een gezin schuilhield.
Schone schijn
Tegenover de buitenwacht kunnen sekteleiders de schone schijn ophouden, waarschuwt Krake. „Vrieswijk was er een meester in om tegenover journalisten een show te maken, een rookgordijn aan te leggen en iedereen in de luren te leggen.”
Burgers die argwaan hebben, doen er verstandig aan een wijkagent in te lichten, beklemtoont Krake. „Als mensen binnen een bepaalde gemeenschap, zoals een gezin, erg sterk denken in wij-zij, of als kinderen andere namen aannemen, wees alert.”