Voor de voormalige ‘kroonprins’ van Iran staat het vast. Binnen enkele maanden stort het regime van de Islamitische Republiek in en zal de geplaagde bevolking eindelijk de vrijheid krijgen waar ze al zo lang naar uitziet.
Reza Pahlavi gaf deze week in Washington een scherpe analyse ten beste van de situatie in zijn oude vaderland. Volgens de zoon van de veertig jaar geleden verdreven sjah van Perzië zijn de huidige protesten tegen het regime anders dan alle andere publieke uitingen van onvrede die er in het verleden zijn geweest. Zelfs de grootschalige betogingen van 2009, waarbij tientallen doden vielen, waren in zijn ogen niet zo betekenisvol als de demonstraties die dezer dagen in Iran plaatshebben.
De jongere generatie heeft het gehad met de machthebbers, aldus Pahlavi. Ze ruiken nu meer dan ooit de kans om het pad van vrijheid en moderniteit op te gaan en een radicale omwenteling in de Islamitische Republiek te bewerkstelligen.
Dat veel Iraniërs het zat zijn om in een politiestaat te leven, is nogal een understatement. En dat de omstandigheden in Iran sinds de opstand van 2009 zijn veranderd, is zonder meer waar. In die periode zijn de internationale strafmaatregelen tegen Teheran opgevoerd. Een deel van die sancties werd na het sluiten van het atoomakkoord in 2015 opgeheven, maar inmiddels hebben met name de Verenigde Staten de duimschroeven weer aangedraaid. En dat doet pijn in het dagelijks leven van de Iraniër.
Bij al zijn optimistische voorspellingen, maakte Pahlavi één opmerking die al zijn hoopvolle verwachtingen weleens jammerlijk de bodem in zou kunnen slaan. Het enige dat nog tussen het Iraanse volk en de vrije wereld staat, is het regime, hield de ‘kroonprins’ zijn gehoor in Washington voor.
Alsof dat nog een kleine hobbel is die moet worden genomen. Dat ”enige”, is echter bepaald geen detail. Het regime is al decennialang niets minder dan een levensgroot obstakel. Want het zijn precies de Iraanse leiders die veertig jaar lang een systeem hebben opgebouwd en geperfectioneerd waarin elke vorm van kritiek op de machthebbers de burger vroeg of laat duur komt te staan. Een klimaat van onderling verraad, onderdrukking, intimidatie en geweld. Ook en vooral als de innerlijke onvrede zich naar de straten van Teheran en andere steden verplaatst.
Het regime zal ook nu niet aarzelen extreem geweld in te zetten om aan de macht te blijven. Pahlavi weet dat ook, maar weerlegde dat ‘bezwaar’ met de opmerking dat de „krachten die repressie als instrument inzetten, niet genoeg mensen kunnen doden om dit bewind in het zadel te houden.”
Ja, er zijn ontegenzeggelijk verschuivingen in Iran gaande. Maar het valt te hopen dat de waarheid van die laatste stelling van Pahlavi niet bewezen hoeft te worden.
