Huiskerk is China doorn in het oog
China veroordeelde een van de bekendste huiskerkleiders in het land, Wang Yi, twee weken geleden tot negen jaar cel. Daar waar andere huiskerken zo min mogelijk proberen op te vallen, ging de gemeente van Wang allerminst ondergronds.
China voert de felste campagne tegen huiskerken sinds jaren. In de afgelopen twee jaar sloten de Chinese autoriteiten veel bekende huisgemeenten in diverse grote steden.
Ook de gemeente van Wang, de Vroege Regen Verbondskerk, heeft het zwaar te verduren. Deze niet-geregistreerde protestantse huiskerk in Chengdu, de hoofdstad van de provincie Sichuan in het zuidwesten van China, is sinds 2018 gesloten door de Chinese overheid.
De gemeente maakte de afgelopen jaren een flinke groei door. Wang startte de kerk in 2008 met 63 gemeenteleden; vlak voor de sluiting was dat aantal gegroeid tot ongeveer 500 leden. De wekelijkse bijeenkomsten verspreid over de stad trokken zelfs zo’n 800 mensen, aldus Open Doors.
Terwijl de meeste protestantse huiskerken zo onopvallend mogelijk bijeenkomen, maakte de Vroege Regen Verbondskerk geen geheim van haar bestaan. Zo had de gemeente niet alleen een eigen boekwinkel en kinderopvang, maar plaatste ze ook preken online en evangeliseerden de leden op straat.
De sterke groei en openlijke aanwezigheid waren de Chinese overheid een doorn in het oog. Sinds eind 2018 kreeg de gemeente te maken met aanhoudende vervolging. In december van dat jaar pakte Peking meer dan honderd leden op, onder wie Wang en de ouderling Qin Derfu. Veel gemeenteleden werden weer vrijgelaten, maar de predikant en de ouderling zaten sindsdien in voorarrest.
Op oudejaarsdag veroordeelde een rechter Wang tot negen jaar cel vanwege het „ondermijnen van de staatsmacht” en „illegale zakelijke praktijken.” Zijn politieke standpunten leverden hem een uitzonderlijk hoge celstraf op. Wang is een uitgesproken criticaster van de Chinese president Xi Jinping. Zo riep hij in 2018 andere huiskerken op om nieuwe religieuze voorschriften niet na te leven.
De huiskerkleider zegt zijn celstraf geduldig te dragen. In een brief uit 2018 die kort na zijn arrestatie werd gepubliceerd, schreef hij: „Er bestaat een hoger Gezag dan het Chinese communistische regime, en in Jezus Christus is er een vrijheid die ze niet af kunnen nemen.”
Splitsen
China kent duizenden protestantse huiskerken, aldus een woordvoerder van de Hudson Taylor Stichting, die om veiligheidsredenen anoniem wil blijven. Al lopen volgens hem de schattingen uiteen. „Eigenlijk is er niemand die het precies weet. Er ontstaan veel nieuwe huisgemeenten.”
Huiskerken splitsen zich geregeld op omdat groepen groter dan 70 à 80 personen erg opvallen, zegt de woordvoerder. Af en toe gebeurt dat niet. Een voorbeeld hiervan is de Vroege Regen Verbondskerk. „Die groep werd te groot en dan neemt de overheid allerlei beperkende maatregelen. Zulke grote gemeenten trekken te veel aandacht.”
Volgens de woordvoerder, die zelf tientallen huisgemeenten bezocht, is de druk op andere huiskerken om te stoppen ook groot. „Christenen vertelden mij dat de overheid soms tijdens een dienst met een cameraploeg de kerk binnenvalt. Zo hebben ze gelijk beeldmateriaal van de voorganger en de gemeenteleden.”
Maar ook door subtieler te werk te gaan, oefent China druk uit. Zo worden kerkelijke leiders uitgenodigd voor „een kopje thee” met een overheidsfunctionaris. Die legt de predikant de vraag voor of hij wel weet waar hij mee bezig is, aldus de medewerker van de stichting. Ook volgt de overheid christenen online. „Groepen worden getraceerd door de telefoons die ze gebruiken.”
Het gevolg: kleine huisgemeenten voelen zich gedwongen om de gemeente op te heffen. „Tijdens mijn laatste bezoek aan China enkele weken geleden zeiden leiders van een huisgemeente tegen mij: „We durven het niet meer aan””, zegt de woordvoerder.
Vooral de oudere generatie is volgens hem voorzichtig. „Zij hebben nog herinneringen aan het geweld en de gruwelijke gevangenisstraffen tijdens de Culturele Revolutie in de jaren zestig en zeventig.”
Of een gemeente blijft bestaan, hangt ook af van hoe diep het geloof verankerd is in de harten van de Chinezen, aldus de woordvoerder. „Een aantal huisgemeenten was nog maar nauwelijks gevormd of ze werden alweer opgeheven. Dat is een realiteit.”
Tegelijkertijd blijft hij hoopvol. Onder Mao Zedong leek het christendom geheel verdwenen te zijn, maar bleven er in het verborgen toch christenen, zegt hij. „Christus laat Zijn gemeente niet los. Daarom horen we nog steeds bemoedigende berichten uit China.”
Wang Yi: van activist naar predikant
Huiskerkleider Wang Yi staat aan de basis van het ontstaan van de Vroege Regen Verbondskerk (ERCC). Wang, een voormalig mensenrechtenactivist, begon in 2004 Bijbelstudiebijeenkomsten bij hem thuis. In het daaropvolgende jaar liet hij zich dopen. In 2008 richtte hij de ERCC op, waar hij in 2009 werd bevestigd tot ouderling. Vanaf 2011 dient hij de gemeente als predikant. Wang is getrouwd en heeft een zoon van 12 jaar.
In een brief uit 2018, die kort na zijn arrestatie werd gepubliceerd, stelt Wang dat hij niet op de omverwerping van het Chinese regime uit is, maar de Chinese Communistische Partij erkent als tijdelijk gezag dat door God is ingesteld. Alleen kan hij niet gehoorzaam zijn aan wetten die niet aan de Bijbel zijn onderworpen, zo schreef hij.
