1 Irak als slagveld

Dát er Iraanse wraakacties tegen de Verenigde Staten komen voor de dood van Soleimani, is zeker. Verschillende Iraanse topleiders, onder wie ayatollah Khamenei en president Rohani, waren daar vrijdag zeer uitgesproken over.

De meest waarschijnlijke locatie voor die wraakacties is Irak. Waarom? In Irak zijn zowel de Amerikanen als de Iraniërs actief. De Verenigde Staten hebben er diverse legerbases terwijl de Iraniërs politiek gezien feitelijk aan de touwtjes trekken. Bovendien is het voor Iran veel lastiger om de VS rechtstreeks te treffen. Het land is ver weg en militair gezien sterker.

Het is zelfs onder kinderen al een beproefd recept: als je je tegenstander niet aankunt, neem je je toevlucht tot het beschadigen van zijn spullen waar je wel bij kunt. Vertaald naar de situatie in het Midden-Oosten: Amerikaanse belangen in Irak vormen doelwit nummer één voor de wraakacties van Iran.

Kortom: aanslagen op Amerikaanse bases, konvooien, consulaten, bedrijven en burgers in Irak zijn het meest waarschijnlijke scenario. Om dat te voorkomen, sturen de VS 3000 extra manschappen naar het Midden-Oosten, zo maakte president Trump vrijdagavond bekend.

2 Onrust in Israël en Libanon

Het kán dat het geweld beperkt blijft tot Irak en dat er onderhandelingen komen tussen de VS en Iran die tot een nieuw akkoord gaan leiden. Maar het is heel goed denkbaar dat ook het door Iran gesteunde Hezbollah in Libanon een duit in het zakje doet door vanuit het zuiden van Libanon doelen in Noord-Israël aan te vallen. Zo nauw als Hezbollah en Iran aan elkaar verbonden zijn, zo nauw zijn ook de banden tussen de VS en Israël. Niet voor niets worden de VS in Teheran aangeduid als de ”Grote Satan” en Israël als de ”Kleine Satan”.

Ook de vele Iraanse milities in Syrië kunnen Israël het leven in toenemende mate zuur maken. Veel zal vervolgens afhangen van de reactie van zowel de VS als Israël.

Doorgaans beantwoorden deze landen geweld met nog meer geweld. Daar zijn ze militair gezien ook zeer wel toe in staat. Israël zou er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om niet alleen Hezbollah in Libanon, maar Iraanse milities in Syrië veel harder te treffen dan tot nu toe gebeurt.

3 Nieuwe regionale oorlog

Behalve in Irak zou Iran ook in de Golfstaten onrust kunnen stoken, zoals al eerder gebeurde. Afhankelijk van de keten van actie en reactie zouden de VS van de gelegenheid gebruik kunnen maken om nu voor eens en altijd door te pakken en af te rekenen met het regime in Teheran.

Een rechtstreekse aanval op Iran behoort dan tot de mogelijkheden. Daarbij zal niet alleen Israël, maar zullen waarschijnlijk ook de Golfstaten aan de kant van de VS staan. Zij zijn immers sinds jaar en dag trouwe bondgenoten van de Amerikanen én ze vinden in Iran een gezamenlijke vijand.

Een nieuwe, grote regionale oorlog is dan een feit. Dat zou weleens de oorlog kunnen worden die in de coulissen in feite al jaren broeit en die moet afrekenen met de Iraanse expansie zoals deze vooral sinds de laatste tien jaar om zich heen grijpt.