Ongeveer 700.000 longpatiënten hebben tijdens de jaarwisseling benauwde uren als net na middernacht het vuurwerk losbreekt. De lucht zal zwanger zijn van giftige dampen en als het windstil en nevelig is, zal een dikke smog het zicht drastisch beperken. De concentraties fijnstof zijn in de eerste uren van de nieuwjaarsnacht gemiddeld veertig keer hoger dan normaal, zo maakte het Longfonds vrijdag bekend. En dan hebben we het nog niet over de angst die het geknal en gedreun opwekken bij kinderen, ouderen en dementerenden. De laatste groep mensen wordt soms voor het gevoel teruggeplaatst in de Tweede Wereldoorlog met alle angsten die daar bij horen. Dieren raken volledig ontregeld door het geknal en hulphonden kunnen in de nieuwjaarsnacht een trauma oplopen dat hen voor altijd ongeschikt maakt voor hun belangrijke werk.
Je zou denken dat het, in een tijd waarin de overheid alles doet om bijvoorbeeld roken te ontmoedigen, het bestrijden van de overlast van vuurwerk hoog op de prioriteitenlijst staat. Het tegendeel is het geval. Controle van mensen die net over de grens in Duitsland of België vuurwerk hebben gekocht, is er amper. Om over de handhaving van het verbod op het afsteken van vuurwerk vóór de oudejaarsavond nog maar niet te spreken. Alleen de ergste uitwassen worden aangepakt. De oorzaak is simpel: de politie heeft niet genoeg personeel om te handhaven, zoals het heet.
Gemeenten kunnen voor bepaalde regio’s vuurwerkverboden instellen. Maar zelfs een grote gemeente als Apeldoorn kent slechts drie vuurwerkvrije zones, allemaal rond kinderboerderijen. In Rijssen geldt onder andere bij de kerkgebouwen een verbod op het afsteken van vuurwerk. Maar hoe zit het met bijvoorbeeld verzorgingshuizen en bejaardenhuizen?
Onderzoeken tonen aan dat Nederland verdeeld is over een vuurwerkverbod. Van hen die tegen zijn, menen nogal wat mensen dat deze traditie ons niet mag worden afgepakt. Maar sinds wanneer moet de overheid tradities beschermen die aantoonbaar slecht zijn voor de gezondheid?
De gemeente Apeldoorn heeft aangekondigd voor de jaarwisseling van 2020/2021 een algeheel vuurwerkverbod af te kondigen. Of dat haalbaar is, zal moeten blijken. De voortekenen zijn zeker niet gunstig.
De oplossing voor alle overlast ligt dan ook veel eerder bij individuele burgers dan bij de overheid. Dat pubers het afsteken van vuurwerk geweldig vinden, hoort een beetje bij de leeftijd. Waarmee wangedrag niet goedgepraat mag worden. Erger is het echter dat volwassen mannen voor honderden euro’s knal- en flitsgerij kopen. Dat heeft toch iets treurigs, en ze geven daarmee bepaald niet het goede voorbeeld.
Ook bij het bestrijden van vuurwerkoverlast geldt dat er veel meer naar de burger dan naar de overheid gekeken moet worden.
Oftewel, verbeter de wereld, begin bij jezelf.
