De plannen, ook wel de ”Green Deal” genoemd, gaan over dezelfde vijf sectoren als die om tafel zaten bij het Nederlandse klimaatakkoord: gebouwde omgeving, de energie-, industrie-, landbouw- en mobiliteitssector.

De toekomstplannen voor mobiliteit staan vrij uitgebreid in de uitgelekte stukken beschreven. Opvallend is het voorstel om op meer plaatsen in de EU het rekeningrijden –ook wel kilometerheffing– in te voeren. Verder zou Timmermans maar liefst driekwart van het wegvervoer naar het spoor en het water willen verplaatsen.

De uitstootnormen van schadelijke stoffen door lichte vrachtwagens en benzine- en dieselauto’s zouden ook moeten worden aangescherpt. De nieuwe generatie personenwagens mag volgens de voorstellen sowieso niet meer vervuilen. Daarnaast wordt de luchtvaart aangepakt. Vliegmaatschappijen verliezen deels hun gratis rechten op CO2-uitstoot. Ook de scheepvaart gaat betalen voor haar CO2-uitstoot via het Europese systeem voor emissiehandel (ETS). Wegvervoer zal in de toekomst emissierechten moeten kopen.

Pesticiden

De voorstellen op het gebied van landbouw zijn ook uitgelekt. Die worden gepresenteerd onder de noemer ”From farm to fork” (vrij vertaald: Van boer tot bord). Deze plannen lijken in het uitgelekte document nog niet volledig uitgewerkt te zijn. Wel zal de landbouw in 2030 het gebruik van pesticiden drastisch moeten verminderen.

Bovendien wil Timmermans inzetten op genetische modificatie om daarmee duurzame gewassen te krijgen die beter bestand zijn tegen klimaatverandering. Als het gaat om landgebruik, voorziet het plan in de aanplant van twee miljard bomen.

Om de CO2-uitstoot in 2050 te stoppen, wil de Europese Commissie massaal inzetten op het opwekken van duurzame energie. Een enkele zonnepaneel of windmolen is volgens het dagelijks bestuur van de EU niet genoeg. Verder zullen subsidiestromen worden gewijzigd. Nu gaat er bijvoorbeeld nog veel geld naar het verbranden van fossiele brandstoffen voor stroomopwekking.

De industrie moet ook vol aan de bak als het aan de Commissie ligt. Opvallend is het plan voor ”Schoon Staal”. Metaal moet vanaf 2030 zonder CO2-uitstoot worden geproduceerd. Vervuilend staal dat van elders komt, krijgt te maken met een heffing.

Wettelijk

De plannen van de Europese Commissie om Europa in 2050 klimaatneutraal te hebben, komen niet uit de lucht vallen. De nieuwe Commissievoorzitter, de Duitse Ursula von der Leyen, publiceerde begin september haar beleidsverklaring waarin ze beloofde om die klimaatdoelstelling wettelijk vast te leggen.

Het Europees Parlement (EP) riep bovendien eind november de klimaatnoodtoestand uit. Het EP drong er daarmee op aan de doelstelling om in 2050 klimaatneutraal te zijn, serieus te nemen. Het Parlement moet in de toekomst over de plannen die Timmermans presenteert en de wetsvoorstellen die daaruit volgen, stemmen.

Ook de Europese Raad, de regeringsleiders van de 28 EU-lidstaten, moet met eventuele voorstellen van de Commissie akkoord gaan. De aanstaande Europese top, die donderdag en vrijdag in Brussel zal plaatsvinden, staat onder andere in teken van de EU-langetermijnstrategie voor klimaatverandering.

Terwijl in de Europese Commissie en in het Parlement het geluid klinkt om klimaatverandering met diverse maatregelen fors aan te pakken, zijn sommige regeringsleiders in de Raad terughoudender. Vooral Oost-Europese landen, waaronder Hongarije, Polen en Tsjechië, zijn sceptisch over het plan om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dat komt vanwege de sterke afhankelijkheid van steenkool in die lidstaten.