Kerk & religie

Zes reacties op de leer van Philpot

Joseph Charles Philpot was in de negentiende eeuw een van de belangrijkste predikanten van de Engelse strict baptistgemeenten. Hij was redacteur van het kerkblad The Gospel Standard. Philpot, bekend door de Nederlandstalige biografie ”Der Pelgrims metgezel”, stierf op 9 december 1869: 150 jaar geleden. Zes reacties over zijn leven en werk.

Jan van ’t Hul
7 December 2019 14:39Gewijzigd op 16 November 2020 17:42
beeld RD, Anton Dommerholt
beeld RD, Anton Dommerholt

De leer van vrije genade

„Philpot maakte deel uit van een groep mannen die zich hadden afgescheiden van de Anglicaanse Kerk (Church of England). Zij konden zich niet langer vinden in haar vormen van eredienst. Er was ook een dieperliggende reden; een koude orthodoxie had de meerderheid van de kerkgangers in grote mate beïnvloed, zodat de godsdienst van die dagen formeel en vormelijk was, zonder de kracht en het vuur die behoren bij het werk van de Heilige Geest.

Philpot streed voor de toepassing van de waarheid aan de ziel en de bijkomende vrucht: heiligmaking. Zodoende streed hij voor een ervaring van de waarheid, gewerkt in het hart door de Heilige Geest. Geen enkele andere godsdienst redt de ziel, behalve deze. De reddende toepassing van de weldaden van de dood en opstanding van Christus, daar streed hij ijverig voor. Wie dit mist, mist alles voor zijn ziel.

Philpot leefde in overeenstemming met de belijdenis van de leer van vrije genade. Hij geloofde niet dat de morele wet de leefregel voor de gelovige was, maar veeleer het Evangelie dat alle wetten bevat die God ooit vanaf Zijn troon heeft uitgevaardigd. Toch hield hij vlijtig vol dat leven onder de regel van het Evangelie niet leidt tot zonde en dat een gelovige geen van de voorschriften van Gods wet zal negeren of verachten.

Hij leerde vrije genade, door het geloof, maar dat niet uit onszelf, maar als Gods gave aan Zijn kinderen die Hij riep uit de puinhopen van de val.”

Ds. G. D. Buss, voorganger van de Old Baptist Chapel in Chippenham (Wiltshire).

Diep geestelijk inzicht

„Sommigen zeggen dat Philpot alleen voor bekeerde mensen preekt. Maar lees Philpot en kom erachter dat die visie niet klopt. Voor velen was hij juist tot grote zegen. Op treffende wijze verklaarde hij hoe God Zijn volk leidt. Hij was voorzichtig om zoekende zielen af te snijden en hij stelde dode belijders schuldig. We lezen even met hem mee: „Was er toen ik het volk beschreef een plechtige weerklank in uw ziel, een verborgen ”amen’”? Kunt u deze zaken in uw consciëntie ontdekken? Wat is er het nut van dat ik hier sta om deze dingen te spreken? Alleen om u te vermaken? Is er niet iets diepers nodig? U heeft een ziel om gered of verdoemd te worden! Wat! Op de rand van de eeuwigheid te staan en daar niet bekommerd over te zijn! Als u een kind van God bent, zult u bij tijden deze diepe zorg in uw boezem hebben. Uw eigen wijsheid, uw eigen kracht, uw eigen gerechtigheid, uw eigen godsdienst – weg ermee! Het is geen cent waard in de dingen van God. De Heere zal ons leren dat wij niets zijn en niets hebben; en dat wat wij hebben, Zijn gave is en dat wat wij zijn, Zijn werk is. Kunt u in uw bevinding enig kenmerk vinden dat ik beschreven heb? Als u dit weet, weet u hoe het ervoor staat.”

Graag geven we dit door, ook voor hen die na ons komen. Want de preken van Philpot hebben na 150 jaar niets van hun frisheid en diep geestelijk inzicht verloren.”

Edith Heuvelman, Stichting Het Braambos (stichting die geschriften van Philpot en tijdgenoten uitgeeft).

Kijk op wet en Evangelie

„In Gods voorzienigheid ben ik geboren in het Verenigd Koninkrijk in een gezin met godvrezende ouders. Ze gingen naar een chapel van de strict baptists, een zogenoemde Philpot-gemeente. Het lezen van de werken van Philpot is een middel geweest tot de bekering van mijn moeder. Dat maakte indruk.

Philpot gaf les in een gezin in Ierland en werd halsoverkop verliefd op het oudste meisje van dat gezin. De Heere gebruikte dit echter om in Philpots pikdonkere ziel de eerste stralen van licht en leven te laten vallen. Het meisje gaf hem bij zijn afscheid gedroogde bloemen, die hij zijn hele leven heeft bewaard.

Philpot was een geleerd man die zijn pen gebruikte om verschillende dwalingen en leerstukken te weerleggen. Hij had een heldere kijk op Wet en Evangelie en hield niet van allegorische preken.

Mijn moeder maakte mij attent op zijn brieven. Daarin lees je veel van zijn persoonlijke ups-and-downs. Ik denk dat er weinig mensen zijn die zo durven te schrijven over hun eigen goddeloze hart. De brieven zijn waardevol door Philpots pastorale adviezen. Hij beklemtoont de noodzaak om de Bijbel te lezen en in alles de weg op de Heere te wentelen. Ook geeft hij het wijze advies: „Het is niet raadzaam vele geschriften van feilbare mensen te lezen. Deze verwarren vaak het gemoed en leiden tot geschillen en ijdel gepraat, of strekken soms meer tot het verkrijgen van die kennis welke opgeblazen maakt dan van de liefde welke sticht.”

Janet Clements-Barker (Janet Barker kwam in 1975 naar Nederland en woont sindsdien in Oud-Alblas).

Praktikaal en bevindelijk

„Al meer dan 150 jaar is zijn werk bekend in Engeland en in Nederland. Als ik bij strict baptists logeer en er ’s avonds een dagsluiting plaatsvindt, wordt er een meditatie uit zijn dagboek ”Korenaren uit de volle oogst” gelezen. Elk jaar weer opnieuw. Ook in Nederland lezen er mensen jaar in jaar uit ”Korenaren”. De vertaling uit 2010 is ondertussen praktisch uitverkocht. Er blijft dus vraag naar.

Hoe zou het komen dat er altijd weer mensen zijn die naar Philpots werken grijpen? Op de achterflap van ”Korenaren” kunnen we lezen dat de meditaties „praktikaal en bevindelijk” zijn. Daar ligt het geheim. Telkens weer laat Philpot de Bijbel spreken en geeft hij onderwijs aan Gods volk. Soms spreekt hij als het ware met hen. Zij herkennen zich in zijn meditaties. De aanvechtingen, maar ook de troost die hij aanreikt, spreken de gelovige aan. Wat een geestelijke rijkdom wordt er in meegegeven.

Philpot richt zich altijd tot de gelovige man of vrouw. Toch staat er ook veel onderwijs in voor de onbekeerden. Indirect worden zij gewezen op het geluk dat Gods volk mag kennen en de gemeenschap die het mag hebben met Hem. Het missen van het geloof kan immers jaloers maken? Bij het lezen voel je zijn begeerte om God groot te maken en om zodanig leiding te geven aan Gods volk dat de Heere de eer mag ontvangen.”

M. A. de Korte, Barneveld (De Korte zorgde in 2010 voor een nieuwe vertaling van ”Korenaren uit de volle oogst”).

Kastelen omvergeworpen

„We zien de bekendheid en waardering van Philpot na anderhalve eeuw voornamelijk als een bevestiging van Spreuken 10:7: „De gedachtenis des rechtvaardigen zal tot zegening zijn.” Ruim 360 preken en brieven van hem zijn in onze taal overgezet, en worden om de bevindelijke inhoud zeer gewaardeerd.

De brieven zijn niet polemisch van aard, maar sprankelen door de liefdesuitingen van een ontrouwe zondaar over de trouw van Christus. Philpot laat de lezer niet alleen diep in zijn hart blikken, maar uit ook zijn verbondenheid aan geestelijke zielsvrienden. Niet in het minst maakt hij melding van zijn verwondering over de weergaloze liefde van Christus in tijden van beproevingen. Spurgeon kwalificeerde Philpots preken als „weergaloos”, omdat „Philpot de godsdienst van de mens afbrak en de machtige kastelen van de letterknechten omverwierp.” Wij voegen eraan toe dat de preken uiting geven van diepgaand graven naar de verborgen schatten van het Evangelie, en van de kennis die alleen op de hemelse academie wordt geleerd. We achten hem tevens een ongeëvenaarde zielkundige die de legeringen van Gods volk op Bijbels bevindelijke wijze verklaarde. Hij bezat de gave om ondanks zijn grote geleerdheid eenvoudig te zijn in zijn prediking.

Als reactie op zijn negatieve ervaringen in de staatskerk die hij had verlaten, verviel hij helaas in een uiterste door de bediening van het verbond der genade alleen tot Gods volk te beperken. Met als gevolg dat ook de oproep tot bekering en geloof tot alle hoorders nagenoeg ontbreekt. Ds. G. H. Kersten gaf terecht het advies: „Het lezen van Philpot wordt als regel niet aanbevolen.” Dit neemt niet weg dat wij Philpot als een van onze meest geliefde schrijvers waarderen. Van genoemd uiterste is hij al 150 jaar volkomen verlost.”

Ds. J. Roos, predikant van de gereformeerde gemeente in Nederland te Barneveld.

Liefde voor het Woord

„We moeten ervoor bewaard worden om mensen met genade op een voetstuk te zetten. Dat is dan ook niet onze bedoeling, als we kort iets zeggen over Joseph Charles Philpot. Niet al zijn opvattingen delen wij, zoals zijn visie op de kinderdoop. Maar wat spreekt ons dan zo aan? Ten eerste zijn hartelijke liefde voor het zuivere Woord Gods. Toen aan Philpot gevraagd werd of de King Jamesvertaling niet herzien moest worden, antwoordde hij: „We erkennen volmondig dat onze vertaling hier en daar passages bevat die voor verbetering vatbaar zijn. (…) We keuren echter iedere wijziging af, omdat het kleinste sprankje goed een stroom van kwaad over ons zou brengen.” Ten tweede zijn diepe doorleving van zijn eigen verdorvenheid, waarvan hij getuigt in zijn brieven. Ten derde zijn persoonlijke en ambtelijke strijd, waardoor hij zijn onwaardigheid moest beleven: „Zonde en satan staan altijd op de uitkijk om ons te verstrikken.” Ten vierde zijn oprechtheid: „Een droog hart is de oorzaak van zoveel droge pennen en droge tongen in het land.” Ten vijfde (vooral!) zijn tere bewoordingen waarmee hij de Christus der Schriften mocht uitstallen voor een arm en ellendig volk. Ten slotte zijn heldere weergave van de standen in de genade en de leidingen die God met Zijn kinderen houdt. En al zouden dan de onbekeerden volgens sommigen te weinig worden aangesproken, wie als een onbekeerd mens de preken van Philpot leest, wordt genoeg gewezen op wat er bij de Heere door genade, uit genade te vinden is.”

Ds. B. J. van Boven, predikant van de gereformeerde gemeente te De Valk-Wekerom.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer