Twee elkaar uitsluitende voorstellen liggen op tafel. Gemeentebelangen Scherpenzeel (GBS), met vijf van de dertien zetels de grootste fractie, ziet graag dat de gemeente op eigen benen blijft. Het college met de wethouders van ChristenUnie en Pro, een samenwerkingsverband van D66, PvdA en GL, wil juist inzetten op herindeling met Barneveld.

Het verschil van inzicht leidde tot een vertrouwensbreuk in het college met GBS-wethouder van financiën Henny van Dijk. Zij is aangebleven. Ook daarover spreekt de raad zich maandag waarschijnlijk uit. Mogelijk valt dan het college.

Gemeentelijke herindeling is voor Scherpenzeel weer actueel. In 2011 ketste samengaan met Woudenberg en Renswoude af op dwarsliggen van Renswoude. Vorig jaar stelden de coalitiepartijen GBS, CU en Pro nog dat Scherpenzeel een zelfstandige gemeente is en blijft. Het tussentijdse vertrek van burgemeester Ben Visser werd een keerpunt.

De provincie Gelderland, fervent pleitbezorgster van bestuurlijk en ambtelijk sterke gemeenten, vindt dat Scherpenzeel eerst moet werken aan een stevige toekomstvisie voordat een opvolger van Visser wordt benoemd.

Een ingehuurd adviesbureau concludeerde dat de ambtelijke organisatie ontoereikend is. Zeker veertien extra arbeidsplaatsen zouden nodig zijn om „de basis op orde te brengen.” Het bureau zag maar één toekomstperspectief: herindeling met Barneveld.

Optie

Afgelopen maand kwam daar een kritische brief van Gedeputeerde Staten (GS) bij. Enkel de ambtelijke organisatie versterken is onvoldoende, schreven ze. Scherpenzeel blinkt ook niet uit in regionale samenwerking en bestuurlijke en strategische kracht. „Zonder vertrouwen in een duurzame toekomst van Scherpenzeel is een bestuurlijke fusie op provinciaal initiatief een optie”, suggereerden GS alvast.

Het college kiest nu met CU en Pro voor fuseren. Zelfstandigheid met versterking van het ambtelijk apparaat à 1,6 miljoen euro per jaar betekent immers inzet van financiële reserve en bezuinigingen op voorzieningen in combinatie met lastenverhoging, aldus het college.

Mede doorslaggevend is de door Barneveld uitgesproken intentie om bij een fusie het voorzieningenniveau in Scherpenzeel zoveel mogelijk op het huidige niveau te houden, zonder extra lasten. Tegenhanger GBS diende een initiatiefvoorstel voor zelfstandigheid in. Lastenverzwaring kan worden beperkt door de bibliotheek uit te kleden tot een steunpunt en het verlieslijdende Kulturhus De Breehoek te combineren met een nieuw gemeentehuis.

GBS volgt de wens van de bevolking: 195 reacties van inwoners kwamen de afgelopen weken bij de gemeente binnen, daarvan was driekwart voor zelfstandigheid.

Bogerd, sinds oktober aangetrokken als raadsadviseur, vindt een samenvoeging geen onlogische stap, schrijft hij in zijn donderdag openbaar gemaakt advies.

Niet inhalen

Het is zijn ogen echter te vroeg om maandag „zo’n zwaarwegend besluit” te nemen. “Bij twijfel niet inhalen” noemde Bogerd zijn rapport. De brief van GS acht hij voorbarig. Het CDA lijkt zich achter het collegeplan te scharen, dat daarmee vijf stemmen krijgt. De SGP is niet overtuigd. Fractievoorzitter Maarten Zwankhuizen ziet in het GBS-voorstel voldoende basis om zelfstandigheid goed vorm te geven.

De vraag is of GS zich neerleggen bij een raadsbesluit voor zelfstandigheid. Zo is bestuurlijke stabiliteit een van hun voorwaarden. Zwankhuizen geeft toe dat de ruziënde wethouders dat niet uitstralen. „Maar een grotere gemeente is nog geen garantie. In Arnhem was dit jaar ook bestuurlijk gedoe.”