De waarschuwing van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo liet donderdag aan duidelijkheid weinig te wensen over. „Iran heeft zich in een positie gebracht waarin het de optie heeft heel snel een kernmacht te worden”, aldus de bewindsman.

Pompeo reageerde op de hervatting van uraniumverrijking in het ondergrondse Fordowcomplex, in de buurt van de stad Qom. Deze week injecteerden Iraanse wetenschappers radioactief gas in de centrifuges. Naar verwachting zullen de machines vanaf zaterdag volledig operationeel zijn.

De herstart van de opwerkingsfabriek in Fordow, waar tot 2031 geen nucleair materiaal meer mocht worden geproduceerd, is de vierde grote schending van het atoomakkoord dat Iran in 2015 met de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad en Duitsland sloot. Die deal was nu juist bedoeld om te voorkomen dat Iran de beschikking over een kernwapen zou krijgen. De VS trokken zich vorig jaar uit de overeenkomst terug, waardoor Iran zich ook niet langer aan veel van de afspraken gebonden acht.

Versnellen

Eerder werd al bekend dat Iran inmiddels zo’n 500 kilo uranium heeft verrijkt – ruim boven de 300 kilo die volgens de deal is toegestaan. Ook werkt Teheran splijtstof op tot boven de afgesproken limiet van 3,67 procent. Verder heeft Iran aangekondigd dat het aantal geavanceerde centrifuges zal worden verdubbeld. Zij vervangen deels verouderde machines en kunnen het verrijkingsproces fors versnellen.

Nu al verrijkt Iran zo’n 6 kilo uranium per dag. Voor de productie van één kernbom is ongeveer 1100 kilo nodig. Dat moet dan wel splijtstof zijn die tot minimaal 90 procent is opgewerkt. De laatste fase van verrijking verloopt echter aanzienlijk sneller dan het begin van het proces.

Deskundigen voorspellen dan ook dat Iran in het huidige tempo binnen twee tot drie maanden in staat zal zijn een atoomwapen te produceren. Dat strookt met de waarschuwing van minister Pompeo dat Teheran de optie heeft om binnen zeer afzienbare tijd een kernmacht te worden.

Nadrukkelijk sprak de Amerikaanse bewindsman van de „optie” om dat te doen. Want Iran kan wel op korte termijn over genoeg nucleair materiaal beschikken, de machthebbers moeten nog wél het besluit nemen daadwerkelijk een atoombom te vervaardigen.

Ware bedoelingen

Over de ware bedoelingen van Iran koestert Pompeo echter weinig illusies. „De laatste nucleaire escalaties door Teheran weerspiegelen de aloude intenties van het regime”, verklaarde de minister donderdag. Hij verwees ook naar Iraanse inmenging in regionale conflicten in het Midden-Oosten en aanvallen op tankers en olie-installaties die aan de Islamitische Republiek worden toegeschreven. „Leden van de internationale gemeenschap die zich terecht zorgen maken om Irans laatste provocaties, zouden zich eens voor moeten stellen hoe Iran zich met een atoomwapen zou gedragen. De Verenigde Staten zullen dat nooit toestaan.”

De VS hebben echter al zo veel sancties tegen Iran ingesteld, dat Washington –behalve oorlog– weinig drukmiddelen meer over heeft om Teheran tot een andere koers te dwingen. De Iraanse president Hassan Rohani stelt op zijn beurt dat de schendingen van de deal „omkeerbaar” zijn als Amerika de sancties van tafel haalt. Daar lijkt weinig zicht op. En dus blijft de vrees voor een nucleair Iran voorlopig volop aanwezig.