De emeritus hoogleraar van de Theologische Universiteit Apeldoorn is sinds vier jaar lid van een Duitse werkgroep voor protestantse en rooms-katholieke theologen. Deze onafhankelijke Ökumenischer Arbeitskreis evangelischer und katholischer Theologen werkte tien jaar lang aan het deze maand verschenen rapport ”Samen aan de tafel van de Heer”. Prof. Den Hertog (70) was pas „in de laatste fase” betrokken bij het werk aan het 57 pagina’s tellende document, dat onder meer bedoeld is als advies aan de Duitse rooms-katholieke bisschoppenconferentie en de Evangelische Kerk in Duitsland. Die houden in 2021 een gezamenlijke Kirchentag in Frankfurt.

Hoe kwam deze Duitse werkgroep bij u terecht?

„Ze zocht een gereformeerde theoloog en blijkbaar was die in Duitsland niet beschikbaar.”

En, ziet u bepaalde zinnetjes van u terug in het rapport?

„De werkgroep had het rapport al een paar keer doorgeakkerd. Ik heb een aantal tekstuele voorstellen gedaan. Mijn rol was buitengewoon beperkt.”

Maar u staat wel achter het resultaat.

„Ja, van harte. Wat mij persoonlijk in het document aanspreekt, is de lijn dat de gekruisigde en opgestane Christus met Zijn heilsgaven naar de gemeente toekomt en die uitdeelt. Daar kan ik als gereformeerd mens mee instemmen. Iedere visie op het avondmaal of de eucharistie waarin dat niet centraal staat, zit ernaast.”

De visie op de eucharistie en het heilig avondmaal was altijd een van de grootste splijtzwammen tussen rooms-katholieken en protestanten.

„Die is met dit document de wereld nog niet uit, want het is geen belijdenis of kerkelijk geschrift. Maar het zou geweldig zijn als er overeenstemming kon worden bereikt over wat in dit rapport centraal staat, namelijk dat de Opgestane Zelf de vruchten van Zijn heilswerk uitdeelt aan zondige mensen.”

Het document gaat niet uit van de transsubstantiatie, de gedachte dat brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus veranderen. Dat moet u goed doen.

„Enkele rooms-katholieke deskundigen stelden in de werkgroep dat de leer van de transsubstantiatie niet de officiële uitleg van de Rooms-Katholieke Kerk is, evenmin als dat de eucharistie een bloedige herhaling van het offer van Christus is. Het rapport gaat er vanuit dat Christus één offer heeft gebracht. Niet de kerk maar Hij is de Gastheer, Die mensen doet delen in het heil.”

De Heidelbergse Catechismus spreekt ondertussen wel over de mis als een vervloekte afgoderij. Vraag en antwoord 80 moeten herschreven worden?

„De catechismus is een historisch document en dat kun je niet herschrijven. Het concilie van Trente vervloekte mensen en de Heidelbergse Catechismus vervloekte een leer. En dat was een leer die toen in de Rooms-Katholieke Kerk gemeengoed was, maar waarvan nu wordt gezegd: die is niet wezenlijk rooms-katholiek.”

Heeft het rapport dezelfde status als de overeenkomst over de rechtvaardigingsleer in 1999?

„Nee, de werkgroep die zich over eucharistie en avondmaal heeft gebogen, is niet door een kerk benoemd. Maar omdat er twee protestantse en twee rooms-katholieke bisschoppen meedoen, is het wel een document geworden waarnaar de kerken zullen kijken. En ze zullen zich vervolgens afvragen: wat gaan we ermee doen? Rome heeft het licht in ieder geval niet op rood gezet. En als de inhoud van het rapport inderdaad de visie van de Rooms-Katholieke Kerk naspreekt, zijn we zeker een stap verder gekomen.”

Naar intercommunie, het gezamenlijk vieren van eucharistie en avondmaal?

„Daar kun je alleen op een persoonlijke manier over spreken, vind ik. Als jongeman had ik een aparte ervaring in Zwitserland. Samen met mijn verloofde –nu mijn vrouw– bezocht ik protestantse kerken, waar een bijzonder dun verhaal werd verteld. Op zondagmiddag reden we langs een rooms-katholieke kerk en besloten de dienst bij te wonen. De preek was Bijbels en in de eucharistieviering werd het heil in Christus aangeboden en aanbevolen, zonder dat Maria of de heiligen erbij werden genoemd. We zeiden: Als we hier zouden wonen, waren we misschien gastlid geworden. De ware kerk is namelijk daar waar het Woord zuiver wordt verkondigd en de sacramenten zuiver worden bediend, zegt de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Het gaat erom dat Christus als de enige grond van ons heil centraal staat.”