De CDA’er wil onder meer dat het tijdelijk opvangen van vluchtelingen vanwege humanitaire nood voortaan ook echt tijdelijk is. Het koppelen van een verblijfsvergunning aan het Nederlanderschap moet volgens hem minder vanzelfsprekend worden. Aan nieuwkomers die graag in het bezit willen komen van een Nederlands paspoort, mogen volgens hem eisen worden gesteld: geen strafblad, voldoende eigen inkomsten en een goede taalbeheersing.

In zijn lezing uitte Hoekstra zijn zorg over de positie van de middenklasse, zeg maar: de doorsneegezinnen met een modaal inkomen. Deze groep mocht er volgens hem altijd op rekenen dat de volgende generatie het weer net wat beter zou krijgen dan de vorige. Die vanzelfsprekendheid staat aldus Hoekstra onder druk.

Als oorzaken noemde hij de vergrijzing, achterblijvende innovaties in de economie en de dreigende ontsporing van de collectieve uitgaven aan sociale zekerheid en volksgezondheid. Ook het integratiebeleid schiet volgens de CDA’er te kort. „Het voorrecht om Nederlander te worden, leidt te vaak niet tot de inspanningen en resultaten die de samenleving redelijkerwijs van nieuwkomers mag verwachten. Ik geef u op een briefje dat als we de steven niet weten te wenden, dit probleem ons nog decennia parten zal spelen. En de rekening betaald wordt door een groot deel van de mensen aan de keukentafel, de middenklasse”, zo hield Hoekstra de belangstellenden in het Theater Diligentia in Den Haag voor.

De bewindsman constateerde verder dat de bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen voor de samenleving in Nederland verslechtert, zowel bij (welvarende) burgers als bij politici. Succes wordt meer en meer beschouwd als eigen keuze, somberde de minister, politici hebben de neiging zich te verschuilen achter ‘Brussel’ of achter afspraken die nu eenmaal zijn gemaakt in het coalitieakkoord.

Gericht beleid is dan ook vereist om te voorkomen dat de middenklasse in Nederland het de komende decennia slechter krijgt in plaats van beter, benadrukte hij. Kern van de extra maatregelen moet volgens hem zijn dat de balans tussen rechten en plichten, vrijheid en verantwoordelijkheid, tolereren en verbieden, weer wordt hersteld om op die manier te komen tot „een nieuw maatschappelijk evenwicht.”

Werkgevers moeten daartoe nagaan hoe ze balans kunnen aanbrengen tussen loonstijgingen aan de top en op de werkvloer, zo zei Hoekstra premier Rutte na, die voor het zomerreces een vergelijkbaar pleidooi hield op een VVD-partijbijeenkomst. Ook moet de politiek volgens de CDA’er op verstandige wijze durven ingrijpen in de almaar uitdijende kosten voor de volksgezondheid en de sociale zekerheid. Dat betekent niet alleen dat de lasten omlaag moeten, maar ook dat „heilige huisjes”, zoals toeslagen of subsidies op de helling moeten kunnen worden gezet.

Of hij op Prinsjesdag daadwerkelijk de komst van een nieuw miljardeninvesteringsfonds gaat aankondigen, zoals de Telegraaf onlangs meldde, liet Hoekstra in het midden. Wel zinspeelde hij in zijn lezing op „een fundamentele investering in het langetermijnverdienvermogen van Nederland”, gebruikmakend van de uitzonderlijk lage rente; een duidelijke vingerwijzing.

Behalve het Nederlandse immigratie- en integratiebeleid moet volgens Hoekstra ook de Europese aanpak strenger worden. Oost-Europese landen die aan het Europese infuus hangen, maar migranten doorverwijzen naar Noordwest-Europa in plaats van zelf hun aandeel te nemen in de opvang dienen volgens hem uit de Schengenzone te worden gezet.

Voor alle Nederlanders gezamenlijk geldt volgens Hoekstra dat ze vaker pal moeten durven staan voor de verworvenheden van onze cultuur, zoals individuele vrijheid, gelijkwaardigheid, verdraagzaamheid, openheid en gemeenschapszin. Ook deed hij de oproep aan alle burgers om zich nog meer in te zetten voor buurt, sportvereniging, kerk of politieke partij.

Lees ook

Buma pleit voor minder vrijheid en meer gemeenschap