Brabander maakte karretjes van wielen zweefvliegtuig
Hell’s highway – snelweg naar de hel. Zo werd de route tussen Son en Grave na de Tweede Wereldoorlog wel genoemd. Wim Ooijen (85) uit Sint-Oedenrode woonde er destijds vlak bij. „Ik sloopte wielen van de zweefvliegtuigen om er karretjes van te maken.”
De Corridor, een gewone doorgaande weg in Sint-Oedenrode met langs de kant enkele monumenten. Wie deze straat op de landkaart verbindt met gelijknamige straten in Veghel en Uden, ziet dat het een vrijwel rechte lijn is. Op deze plek lag een van de zwakste delen van de aanvoerroute van de geallieerden van zuid naar noord. Continue gevechten en beschietingen door de Duitsers maakten een ware verschrikking van de linie, die op sommige plekken slechts een doorgang van 10 meter breed door vijandelijk gebied was.
Ooijen was zes jaar toen de oorlog begon. Met zijn ouders en zusje woonde hij in Zevenbergen, op slechts enkele kilometers van de Moerdijkbruggen. Toen zijn vader werd gemobiliseerd, trok moeder met de kinderen naar haar ouders in Sint-Oedenrode. Vader moest met het leger terugtrekken en kreeg na verloop van dagen de gelegenheid om te gaan waar hij wilde. Duitsers namen hem echter krijgsgevangen. Hij werd ondergebracht in een gevangenkamp in Sint-Oedenrode, zonder dat zijn gezin het wist. „Mijn vader wilde zo veel mogelijk buiten op het terrein zijn, in de hoop dat een familielid hem zou zien. Intussen werd ik er voor een boodschap opuit gestuurd. Opeens hoorde ik hard mijn naam roepen. Het was mijn vader. Dat moment vergeet ik nooit.” Vader werd vrijgelaten en kwam in Sint-Oedenrode wonen. Het huis in Zevenbergen was door oorlogsgeweld verwoest.
De oorlogsjaren verliepen in het Brabantse plaatsje relatief rustig. Tot september 1944. Op 5 september, Dolle Dinsdag, sloegen veel Duitsers en landverraders op de vlucht. Ze roofden alles wat maar rijden wilde. Nog veel indringender werd het op 17 september. Die datum staat Ooijen nog helder voor de geest. „Ik zag één grote zee van parachutes. En er kwamen allemaal gliders neer.” Deze zweefvliegtuigen brachten voertuigen en wapens mee. „Je beseft op dat moment niet wat je overkomt.”
De strijders landden in de buurt, bij Son. Het doel was bruggen te veroveren, zodat grondtroepen naar het noorden konden oprukken. Tussen Sint-Oedenrode en Veghel werd al snel hevig gevochten. Een aantal gebieden in de regio veranderde in enkele dagen tijd meermaals van eigenaar. Duitsers deden verwoede pogingen de smalle doorgang van de geallieerden te doorbreken. Ooijen, destijds tien jaar, kan zich daar weinig van herinneren. Wel zag hij hoe gewonden naar geïmproviseerde hospitaals werden gedragen. „Ik heb geen verwondingen bij soldaten gezien.”
Toen de strijd eenmaal was geluwd, maakten burgers zich meester van de landingsterreinen. „Boeren namen de parachutes mee. Ze maakten van de stof jurken die werden gebruikt bij het doen van communie.” Zelf haalde Ooijen met vriendjes de wielen van de zweefvliegtuigen af, evenals zeildoek. „Daar maakten we karretjes van.” Zijn vader was er wat minder blij mee dat hij een op scherp staande granaat mee naar huis nam. Het projectiel moest door een speciale eenheid worden ontmanteld.
Jaren na de oorlog maakte Ooijen talrijke films over inwoners van Sint-Oedenrode die de oorlog hadden meegemaakt. Ook sprak hij diverse oud-strijders.
Best-Uden: 32,4 kilometer
De tocht van Best naar Uden is 32,4 kilometer, verdeeld over zes etappes. Tussen Best en Uden ligt een van de felst bevochten delen van de route die de geallieerden moesten afleggen: hell’s highway. De linie was op sommige plekken niet breder dan een landweg.
De bevrijders werden in deze regio volop geholpen door de bevolking. Zo werden in Sint-Oedenrode gewonden verzorgd in het Oda-gesticht. In Sint-Oedenrode staat een bijzonder gedenkteken. De meeste monumenten zijn door gemeenten opgericht ter nagedachtenis van de bevrijders. Het monument aan de Corridor in Sint-Oedenrode is echter een geschenk van de geallieerden aan de bevolking. In het plaatsje Eerde staat een molen die het middelpunt was van de strijd. De molen werd deels vernield maar is herbouwd.
In Uden liggen op het kerkhof honderden soldaten, vooral Britten. Ruim honderd van hen waren eerst begraven in de pastorietuin van de rooms-katholieke kerk.
serie Airbornepad
Een wandeltocht langs de route van operatie Market Garden, van het Belgische Lommel naar Arnhem. Deel 3 in een serie. Volgende week maandag deel 4.