Hans Klijn (72) maakt zich zorgen over veranderingen in Ouddorp, zo veel is duidelijk. Fietsend door zijn geboortedorp wijst hij om zich heen. Nieuwe architectuur die ‘vloekt’ naast historische panden, recreatiehuisjes die als paddenstoelen uit de grond schieten. En dan nog die vele ”overkanters” – zij die zich van elders in Ouddorp vestigden.

Sinds Klijns pensioen, nu tien jaar geleden, zijn veel van zijn dagen gevuld met zijn zorg voor Ouddorp. Dat merkt ook de gemeente Goeree-Overflakkee, waar inmiddels menig petitie van Klijn op de raadsagenda verscheen. Een van die petities betreft behoud en herstel van de kerkenpaden. Zo’n twintig van deze eeuwenoude voetpaden kende Ouddorp. Maar ze zijn deels vergane glorie: slechts zeven paden zijn overgebleven, waarvan een aantal niet meer publiek begaanbaar is.

Op deze zomerdag komt de unieke ligging van de Ouddorpse kerkenpaden duidelijk uit. Zo ligt het zanderige Mannenpad verscholen tussen twee schurvelingen: beplante wallen rondom akkers. Het is uniek Ouddorps landschap. De bermen staan vol bloemen, het gonst er van leven.

Klijns favoriete kerkenpad ligt in het Kleistee, een natuurgebied ten westen van Ouddorp. Een breed spoor slingert zich door een heideachtig landschap. Klijn werkt er vaak, vertelt hij. „Dan neem ik mijn iPad mee. Soms zit ik hier een hele ochtend zonder iemand te zien.”

Daar, wijst Klijn, splitst het kerkenpad zich. „De hervormden gingen linksaf richting de dorpskerk, terwijl de leden van de gereformeerde gemeente rechtsaf de Kelderweg insloegen.”

Vanaf de Noordzeekust liepen kerkgangers soms uren op een zondag, dwars door de duinen. Dit terrein is nu deels verboden gebied, omdat er een marinezendstation gevestigd is. De hekken belemmeren Klijn niet om in het duingebied te zoeken naar sporen van het oude kerkenpad. „Ik zeg altijd: Onze lieve Heer heeft alles geschapen, dus mogen we daar ook wandelen. Ik loop dan wel langs de rand van het gebied, zo ver kijken de camera’s niet.”

De meeste kerkenpaden liggen inmiddels op privéterrein, vaak van ”overkanters”. Enkele paden zijn daardoor afgesloten voor publiek gebruik. Het is Klijn een doorn in het oog. Hij zou het liefst zien dat alle nog bestaande kerkenpaden worden opengesteld voor publiek als wandelnetwerk. „In goed overleg met de eigenaren. Al zijn de paden maar een paar uur per dag open. Wij snappen ook wel dat de landeigenaren rust willen.” Volgens Klijn rust er erfdienstbaarheid op de paden, wat betekent dat ze openbaar toegankelijk moeten zijn. „We hebben nu aan de gemeente gevraagd of zij dat wil uitzoeken. Dat kost best wat geld, maar de wil is er wel in de gemeenteraad.”

De kerkenpaden horen bij de Ouddorpse identiteit, vindt Klijn, zelf lid van de hersteld hervormde gemeente. „Zo’n 70 procent van de dorpbewoners is kerkelijk. Daar zitten Ouddorpers bij die met hun koelbox naar de kerk komen: na de dienst gaan ze naar het strand. Maar er zijn ook gezinnen die de zondag in ere willen houden en bijvoorbeeld graag over de kerkenpaden wandelen. Pa en moe met de kinderen op het kerkenpad, dat is toch echte zondagsrust?”

serie Op kerkenpad

Kerkenpaden werden vroeger vaak gebruikt om sneller bij de kerk te komen. De paden liepen dwars door weilanden en bossen en werden vaak gevormd door karrensporen. De laatste jaren worden veel kerkenpaden hersteld. In deze zomerserie lopen kerkredacteuren zes kerkenpaden. Deel 4.