De twee ‘extra’ ouders krijgen beperkte invloed. Ze kunnen bijvoorbeeld met het kind naar de huisarts of cijfers op school opvragen. Het kabinetsbesluit over dit beperkte deelgezag is minder vergaand dan een advies over het zogeheten meerouderschap uit 2016 van een commissie onder leiding van voormalig PvdA-Kamerlid Aleid Wolfsen. Die adviseerde om vier ouders alle wettelijke rechten te geven.

SGP-leider Van der Staaij zei vrijdag „absoluut niet blij” te zijn met de maatregelen. „Wat ik mis, is de overtuiging dat kinderen het beste af zijn als ze bij hun natuurlijke ouders kunnen opgroeien.” Daarentegen vindt homobelangenorganisatie COC het besluit niet ver genoeg gaan. „Meerouders mogen dan straks wel mee naar een klassenavond, maar hun kind wordt wees als de officiële ouders overlijden. Dat is onacceptabel.”

Knutselen

Dat kinderen in de toekomst vier ouders kunnen krijgen, van wie twee met deelgezag, baart Simon Polinder zorgen. Hij is verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede en was voorheen medeorganisator van het World Congress of Families, dat het traditionele gezin promoot. „We zouden voorzichtig en eerbiedig moeten omgaan met de klassieke gezinsvorm. Een gezin ontvang je bij je geboorte. Daar kun je niet naar behoefte aan knutselen. Een gezin word je gegeven, het is geen constructie van mensen.”

Niet voor niets stelt artikel 16 van de in 1948 opgestelde Universele Verklaring van de Rechten van de Mens dat het gezin „de natuurlijke en fundamentele groepseenheid van de maatschappij is en recht heeft op bescherming door de maatschappij en de Staat”, onderstreept Polinder. „Men was daar destijds duidelijk over. Mijn grote vraag is of het kabinet het gezin nog wel als fundamentele groepseenheid beschermt. Of wil de regering uiteindelijk verschillen tussen het klassieke gezin en andere samenlevingsvormen uitwissen? Kunnen we nog wel leven met verschillen?”

Zwaarbevochten

Tegelijk signaleert Polinder dat het kabinetsbesluit minder ver gaat dan de commissie-Wolfsen. Die bepleitte in 2016 een samenlevingsvorm waarin vier ouders volledig wettelijk gezag zouden krijgen. „Het kabinetsbesluit is een zwaarbevochten compromis. Het toont aan dat christenen in de politiek een weerhoudende rol kunnen hebben. Zonder CDA en CU in het kabinet was de regering met een progressiever voorstel gekomen. D66 wil op dit terrein veel verder gaan en legt de nadruk op individuele keuzevrijheid. Waarbij we moeten bedenken dat D66 niet zal rusten totdat haar ideeën uiteindelijk gerealiseerd worden.”

Onvermogen

Progressieve ideeën rond meerouderschap verraden „ons onvermogen om duurzame relaties aan te gaan”, analyseert Polinder. „Er heerst in sommige kringen een totalitair streven naar het wegpoetsen van ieder verschil, ook tussen man en vrouw. De idee van de aanvullendheid van man en vrouw moet wijken voor individuele vrijheid.”

Verbaasd is hij over de argumentatie van homobelangenorganisatie COC bij haar pleidooi voor vier ouders met allen wettelijke rechten. „Het COC beweert dat het zo vervelend is dat een kind wees wordt als beide officiële ouders overlijden. Dus zou het mogelijk moeten zijn dat het kind twee extra officiële ouders krijgt. Maar volgens mij hanteert het COC oneigenlijke, emotionele argumenten. Want nu al kan een wees terecht bij bijvoorbeeld pleegouders. De wens van het COC is vooral ingegeven door verlangens van volwassenen.”

Gezond verstand

Tamelijk vernietigend over het kabinetsbesluit is de christelijke ethicus prof. dr. Theo Boer. „Dit besluit staat voor mij zo ver af van het gezond verstand. En dat zegt dat een kind een vader en moeder nodig heeft.”

Ook Boer ziet dat het kabinetsbesluit een compromis is, dat tot zijn opluchting minder ver gaat dan het advies in 2016 van de commissie-Wolfsen. „Die commissie wilde als het ware vier piloten op één bank in de cockpit. Nu is gekozen voor twee piloten op de voorbank en twee op de achterbank.”

Of dit soort regeringsmaatregelen rond meerouderschap steeds verder van christelijke idealen af komen te staan? Boer: „Zo’n plan symboliseert de steeds meer verspreide gedachte dat relaties en de natuur maakbaar zijn. Het tekent de statusverlaging van wat de natuur ons heeft gegeven. Dat we die natuurlijke gegevenheden zo stiefmoederlijk behandelen, zal ons op enig moment opbreken. Ik geloof dat de samenleving op termijn weer een grotere waardering zal opbrengen voor het gezin van man en vrouw.”

Sceptisch

Gerdien Lassche, zegsvrouw van de Reformatorische Oudervereniging (ROV), is al even sceptisch. „Ik vraag me af of het iets oplost als twee extra ouders deelgezag kunnen krijgen. Nu al kunnen pleegouders inzage krijgen in bijvoorbeeld medische documenten of ze kunnen met hun pleegkind naar de tandarts.”

Voor kinderen is het in beginsel „het beste” om op te groeien bij twee biologische ouders, benadrukt Lassche. „De praktijk wijst uit dat kinderen vaak onrustiger worden als ze terecht komen bij stiefouders. Ze moeten bijvoorbeeld kennis maken met nieuwe grootouders, terwijl ze hun daadwerkelijke grootouders ook vaak loyaal willen blijven.”

Vijf ouders

Meerouderschap speelt nogal eens in gevallen waarbij een homopaar via een draagmoeder een kind krijgt. De draagmoeder wil dan ook wat te zeggen hebben over het kind dat ze onder haar leden droeg. „Ik heb principiële moeite met dat soort nieuwe samenlevingsvormen. Stel dat zo’n paar weer gaat scheiden. Kan een kind dan misschien wel vijf ouders krijgen? Is het hek dan niet van de dam?”

Lassche onderschrijft de stelling dat christenen in de samenleving meer in de bres moeten springen voor het klassieke gezin. „Het mooie is dat dit voorjaar het GezinsPlatform is opgericht, waar ik zelf in het bestuur zit. Een palet aan christelijke organisaties, van rooms-katholiek tot reformatorisch, bepleit daarin dat kinderen opgroeien in een gezin waarbij man en vrouw trouw aan elkaar blijven.”