Veel kinderen in jeugdzorginstellingen en pleeggezinnen zijn de afgelopen decennia misbruikt, mishandeld, getreiterd en verwaarloosd. Toezichthouders hebben verzuimd in te grijpen, concludeert een commissie die dat heeft onderzocht. De overheid en de jeugdzorg moeten hun falen erkennen, slachtoffers "ruimhartig" ondersteunen en de jeugdzorg van nu verbeteren, vinden hoogleraar pedagogiek Micha de Winter en zijn mede-onderzoekers.
Driekwart van de kinderen die in een pleeggezin of tehuis verbleven, heeft geweld meegemaakt, maakt de commissie uit steekproefsgewijs onderzoek op. Voor een op de tien was dat "vaak tot zeer vaak". Vanaf de jaren zeventig maakte het personeel zich daaraan minder vaak schuldig, maar geweld tussen kinderen nam juist toe. En psychisch geweld hield onverminderd aan.
Onder verantwoordelijkheid van de overheid zijn kinderrechten geschonden en levens beschadigd, schrijft de commissie. Met grote gevolgen. Slachtoffers ondervinden jaren later nog psychische klachten, relatieproblemen en moeilijkheden bij het op hun beurt opvoeden van de eigen kinderen.
Uit huis geplaatste kinderen waren de dupe van heersende opvoedkundige opvattingen en het falen van jeugdzorg en toezicht, analyseert de commissie. Zulke kinderen hebben een harde hand nodig, was lang de gedachte. Bovendien was er zelden geld voor goed personeel of kleinere groepen.
Slachtoffers durfden niet te vertellen wat hun overkwam. De enkeling die dat toch waagde, stuitte op dichte deuren of dovemansoren.
Jeugdzorg Nederland biedt excuses aan voor het geweld dat in de afgelopen zeventig jaar in de jeugdzorg heeft plaatsgehad. Bestuurslid Esther Overweter zegt op de eigen site: “Het leed dat de slachtoffers is aangedaan, is groot. Ze hadden bescherming nodig, maar in plaats daarvan kregen ze te maken met geweld, psychisch of fysiek, van hulpverleners of tussen jongeren onderling. Daar hebben ze hun hele leven last van. Tegen hen wil ik zeggen, namens de sector: het spijt ons dat er te weinig is gedaan om het geweld te voorkomen en te stoppen.”
De Commissie De Winter presenteerde woensdag het rapport ‘Onvoldoende beschermd’ over genoemd geweld. Het bevat de resultaten van een 2,5 jaar durend onderzoek, in opdracht van het kabinet, naar geweld in residentiële instellingen, pleegzorg, justitiële jeugdinrichtingen, de jeugd-ggz, de LVB-sector (voor licht verstandelijk beperkten), doven- en blindeninstituten en azc’s.
Jeugdzorg Nederland wil de verhalen van de slachtoffers horen, laat Overweter weten, samen met anderen leren van de resultaten en de aanbevelingen van de commissie ter harte nemen.
Jeugdzorg en aangesloten organisaties stellen hun deuren open voor slachtoffers. Behalve luisteren wil Jeugdzorg zijn uiterste best doen om in de archieven persoonlijke informatie terug te vinden. Jeugdzorg Nederland draagt, net als aanverwante branches, financieel bij aan het mogelijk maken van lotgenotencontact.
Jeugdzorg Nederland zegt overigens al langer in gesprek te zijn met jongeren, ouders en ervaringsdeskundigen over geweld in de jeugdzorg.
