Een van Plato’s bekendste metaforen is die van een grot. Daarin kijken grotbewoners naar schaduwen die voor hen op de wand vallen. Deze ontstaan doordat achter de bewoners bewegende objecten langs een vuur worden gedragen. Voor hen vormen deze schaduwen de echte wereld. Meer zien en kennen zij niet. Onderwijs kan deze grotbewoners weglokken van de schaduwen naar de ingang van de grot. Lukt dat, dan stralen zij daarbuiten in het volle licht.

De huidige schermwereld lijkt op het schaduwleven in de grot. Het leven speelt zich voor velen met name af op de schermen, in een stroom van fantasie en vermaak.

Volwassenen hebben de mooie en moeilijke taak om jongeren die zo’n grotachtig bestaan leiden naar buiten te leiden. Voor christenen gaat dat verder dan wat Plato voor ogen had.

Omgang met God

Opvoeders kunnen de volgende zaken in overweging nemen:

1. Leef met de eeuwigheid in het hart. Wanneer het door volwassenen voorgeleefde bestaan enkel de belangen van de aarde tot doel heeft, moeten we niet verwachten dat onze jongeren verder en hoger blikken. De Engelse predikant Frederick S. Leahy stelt terecht: „Tegengesteld aan de opvatting van velen; des te meer Gods mensen hemelgericht zijn, des te bruikbaarder zij zijn op aarde.” Laten we jongeren niet enkel bezighouden met schaduwen, maar biddend voorleven, met het hart naar boven. Dat reikt verder dan hen weghouden bij schermen.

2. Spreek over de omgang met God. Voor veel jongeren is fictie bewoonbaar, maar het geestelijk leven blijft buiten beeld. Het gaat aan hen voorbij, ze zijn er blind voor. Hun moeten de ogen geopend worden; dat is het werk van de Heilige Geest.

Volwassenen die de Heere dienen en liefhebben, kunnen echter wel spreken over de Heere zoals zij Hem kennen. Zoals Abraham kon spreken over God, Die hem opzocht bij zijn tent. Zoals Elia, die wist van Gods zorg bij de eenzame beek Krith. Zoals de bruid uit het Hooglied, die verlangde naar haar Bruidegom.

Jongeren dienen te horen en te zien dat het christelijke leven voor ons meer om het lijf heeft dan vormendienst: levende gemeenschap met God.

3. Leef stille tijd voor. Hoewel sommige jongeren trouwer de stille tijd invullen dan volwassenen, dienen ouderen hierin toch een voorbeeld te zijn. Wellicht vraagt dit om reformatie in ons leven. De persoonlijke omgang met de Heere straalt namelijk af op het hele bestaan. Dr. A. van Brummelen zei: „Er moet te midden van alle drukte en aandachtscentra één stille plek zijn, een binnenkamer, van waaruit het contact verticaal wordt gezocht met God, maar van waaruit ook de lijnen lopen naar het leven om ons heen.” Kinderen wéten of ouders hun hierin tot voorbeeld zijn.

4. Neem jongeren mee de natuur in. Offline de natuur in gaan, leert ons met andere ogen kijken naar de schepping. De hervormer Calvijn stelde dat wij iets van God waarnemen in een grasspriet. De tastbare werkelijkheid toont ons een Maker Die dit alles ver overstijgt. De ervaring daarvan is veel voller dan de betoverende schermwereld ooit kan tonen.

Geregeld hoor ik van jongeren dat juist de overweldiging van de schepping hun toont hoe groot God is. Laten we met jongeren buigen bij een grasspriet en ons samen verwonderen.

5. Investeer in verbinding. Je hoeft als opvoeder en kind niet samen op survival te gaan of een duo-parachutesprong te maken om te investeren in een relatie. Ga simpelweg samen op pad, desnoods om wat weg te brengen. En spreek met de maskers af en de harten open.

Laat jongeren blikken in de denkwereld van iemand die de littekens van het leven draagt. Dat verbindt. Psychiater Dirk de Wachter stelt namelijk terecht: „Hechting wordt wellicht het cruciale thema voor de volgende generatie.” De overweldigende schermwereld vraagt om extra investeringen in real life-verbinding.

Open vensters

We leven ”coram Deo”, voor het aangezicht van God. Voor wie dit tot zich laat doordringen, is dit een aangrijpende en overweldigende werkelijkheid. We leven niet binnenwerelds, maar ons bestaan is betrokken op de eeuwigheid.

Dreigt de schermwereld ons voor die werkelijkheid doof en blind te maken? Reden te meer om de fictie te begrenzen en de volle werkelijkheid onder ogen te zien. Met open vensters op de hemel.

De auteur is programmamanager bij Yona Foundation.