Wat is de bedoeling van het dragen van een keppeltje? Is het een uiting van ”mijn Joods zijn”? Heeft het te maken met mijn identiteit? Is het een middel om hiermee mijn aanwezigheid in de openbare ruimte, op straat, in de bus, in de winkel of op de camping te blijven opeisen?

Zelf beantwoord ik deze vragen ondubbelzinnig: deze redenen zijn allemaal onzin. Niets meer en niets minder.

Een keppeltje, of iedere andere hoofdbedekking, is voor de Jood het naleven van een religieuze verplichting om nooit blootshoofds tegenover de Eeuwige te staan, waar en wanneer dit ook is. Net even anders dan de mannelijke kerkbezoeker van christelijken huize die, eveneens om religieuze redenen, juist nooit met een bedékt hoofd zijn Godshuis betreedt.

Het dragen van een keppel is geen losstaande religieuze opdracht. Het maakt deel uit van het totaal van religieuze voorschriften waartoe ook geloven in het G’ddelijk gezag, het zich onthouden van het verbreken van de sabbatrust, het naleven van de spijswetten, de driemaal daagse gebedsverplichting, het aanleggen van de gebedsriemen en nog heel veel meer behoren.

Duitsland

En dan heeft nu ineens over dat keppeltje de Duitse Nationale Coördinator Antisemitismebestrijding van zich laten horen. De goede man richt zich in zijn nobele taak tegen antisemitisme natuurlijk niet alleen tegen hetgeen hij moet bestrijden. Hij wendt zich ook tegen hen die hij in bescherming moet nemen, de Joodse burger. Daarom kreeg Joods Duitsland zaterdag jongstleden van deze hooggeplaatste ambtenaar te horen dat het aan te bevelen is om in bepaalde delen van Duitsland geen keppel te dragen.

Prompt komt in ons land een actie op gang, een demonstratie op Het Plein in Den Haag. ”Iedereen een keppel op.” Waarom zou iemand meedoen? Eventjes, uit sympathie voor de Jood, een keppel op het hoofd? Net als die Joodse demonstrant zelf, die dit stukje religie voor een uurtje op het Haagse Plein tevoorschijn tovert om het na afloop van de demonstratie, overeenkomstig het niet-religieuze alledaagse gedrag, weer in de broekzak te laten verdwijnen? Het is zoiets als eenmalig een koosjer hapje eten om jezelf daarna weer over te geven aan wat de niet-koosjere pot schaft. Dit afgezien natuurlijk van die paar 24-uurs-keppeldragers die zich ook menen te moeten mengen in het demonstratiegedruis.

Het keppeltje inzetten als middel voor protest is een geringschatting, om het woord minachting maar niet te gebruiken, van de religieuze waarde voor de totale Joodse regelgeving. De Jood die zijn of haar religie serieus neemt, draagt zijn keppel, de schouwdraden, de kaftan (lange zwarte mantel) of wat dan ook, omdat hem of haar dit samen met alle andere details van wetgeving zo opgedragen is. G’ddelijke geboden en de regels van onze Schriftgeleerden zijn geen spandoeken.

Diegene die godsdienst, religie of levensbeschouwing, in dit geval de Joodse, serieus neemt en daar ook respect voor toont, zou dan ook ver moeten blijven van dit soort demonstraties.

Andere middelen

En de strijd tegen dat ‘gevaar’ om met een keppel op straat te lopen? Daar hebben wij andere middelen voor. Ga gerust met zijn allen Het Plein in Den Haag op en roep om het hardst dat het afgelopen moet zijn met antisemitisme. Maar blijf met uw hoofd van dat keppeltje af.

Ook vanuit een stukje Joods Nederland, op de voet gevolgd door de politiek, klinkt al langer een roep dat de overheid net als in Duitsland een Nationaal Coördinator Antisemitisme gaat aanstellen. Inmiddels hebben wij dus nu gehoord wat wij hiermee in huis kunnen halen. Een hooggeplaatste ambtenaar, misschien wel een bewindspersoon, die niet alleen de bedrijver van antisemitisme de les leest, maar mij als Jood dus ook gaat vertellen wat eigenlijk het beste voor mij is. De wijsheid van deze functionaris heeft mij opnieuw overtuigd.

Overheid, neem uw beschermende taak ten behoeve van de burger serieus, maar laat ons als religieuze Joden, zonder externe coördinator, onze eigen boontjes doppen.

Openbare ruimte

Ook in Nederland is het debat over zichtbaarheid van religie in de openbare ruimte nog steeds gaande. De discussie over de buschauffeur die een kruisje wil dragen, de hijab vóór de klas of het keppeltje in de rechtszaal is geen gelopen race. Daarbij gaat het over serieuze religieuze uitingen en niet over het uitdragen van identiteit, politieke visie of zoiets dergelijks. Ook daarom moet het keppeltje zijn inmiddels eeuwenoude religieuze draagkracht blijven behouden en niet verworden tot een lapje stof, tevoorschijn getoverd om daarmee de straat op te gaan.

Ik hoop van harte dat er voldoende burgers in ons land zijn die, gewoon uit respect voor de religieuze betekenis van dit kledingstuk met alles wat daarbij hoort, geen gehoor geven aan de oproep om met de keppel op te gaan demonstreren.

De auteur is orthodox-joods rabbijn.