Onverstoorbare jurist Mueller heeft lange staat van dienst in VS
Hij staat vooral bekend als de langstzittende FBI-directeur. Maar zijn publieke staat van dienst is aanzienlijk langer. Variërend van een kortstondige carrière in het Korps Mariniers tot een post als openbaar aanklager. Een portret van de onverstoorbare jurist Robert Mueller.
Robert Swan Mueller wordt op 7 augustus 1944 geboren in New York. Van zijn voorouders aan vaderskant erft hij zijn Duitse afkomst. Maar er stroomt ook Schots en Engels bloed door zijn aderen.
Het gezin Mueller verhuist kort daarop naar New Jersey, waar Robert een deel van zijn jeugd doorbrengt. Na de basisschool trekken de Muellers naar Philadelphia. Robert schrijft zich in aan de St. Paul’s School in Concord, New Hampshire, waar de latere minister van Buitenlandse Zaken John Kerry een van zijn klasgenoten is.
Mueller volgt een studie aan de prestigieuze Princeton University, waar hij in 1966 afstudeert in politieke wetenschappen. Daarna behaalt hij nog een graad in internationale betrekkingen aan de New York University.
In 1968 meldt Mueller zich bij het Korps Mariniers. De dood van een goede vriend in de Vietnamoorlog vormt de belangrijkste aanleiding tot deze stap. Mueller wordt naar Vietnam gestuurd, waar hij als commandant van een eenheid mariniers een Purple Heart, een Bronze Star en diverse andere onderscheidingen wegens betoonde moed ontvangt.
Na zijn militaire carrière gaat Mueller, die inmiddels zijn Juris Doctor-graad heeft gehaald aan de University of Virginia School of Law, als jurist aan de slag in San Francisco. Daarna volgen twaalf jaar overheidsdienst als openbaar aanklager in Californië en Massachussetts. Hij richt zich daarbij vooral op zaken rond financiële malversaties, terrorisme en overheidscorruptie.
Omslag
Na opnieuw een korte periode in private dienst bij een advocatenkantoor in Boston, keert Mueller terug naar de overheidsdienst. In 1989 gaat hij aan de slag bij het ministerie van Justitie als assistent van openbaar aanklager Dick Thornburgh. Hij krijgt in die hoedanigheid veel met zaken rond nationale veiligheid te maken. Zo is hij betrokken bij de vervolging van de Panamese oud-dictator Manuel Noriega en de verdachten van de bomaanslag op Pan Am vlucht 103 boven het Schotse Lockerbie.
Een omslag in zijn loopbaan is de benoeming tot directeur van het Federal Bureau of Investigation (FBI) in 2001. Mueller krijgt de post een week voor de verwoestende aanslagen van 11 september. De twaalf jaren daarna blijft hij aan het roer bij de FBI. Daarmee moet hij slechts de legendarische John Edgar Hoover voor laten gaan als langstzittende FBI-chef. Bij zijn aantreden verklaart Mueller dat zijn hoogste prioriteit is het „publieke vertrouwen in de dienst te herstellen.”
Daarin lijkt Robert Mueller met vlag en wimpel te slagen. Tekenend is dat het Amerikaanse Congres in 2011 wetgeving aanneemt die het mogelijk maakt dat zijn tienjarige ambtstermijn met twee jaar wordt verlengd. De Senaat gaat zelfs unaniem akkoord met zijn herbenoeming. Bij zijn afzwaaien als FBI-directeur krijgt Mueller van de uiterst kritische Republikeinse senator Chuck Grassley (Iowa) het compliment „een grootse Amerikaan.”
Grootste uitdaging
Vier jaar later ziet Robert Mueller zich geplaatst voor wellicht de grootste uitdaging uit zijn carrière in publieke dienst. Hij krijgt de leiding over het onderzoek naar mogelijke Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Het campagneteam van Trump zou contact hebben gehad met Russen die erop gebrand waren de Republikeinse kandidaat aan de overwinning te helpen.
De benoeming komt op het moment dat FBI-directeur James Comey net is ontslagen. Die hield aantekeningen bij van een ontmoeting in februari 2017 waarin Trump hem onder andere vroeg het onderzoek naar voormalig veiligheidsadviseur Michael Flynn stop te zetten. Die zou door banden met de Russische inlichtingendienst zijn gecompromitteerd. Het onderzoek naar een zittende Amerikaanse president legt een enorme druk op Mueller, niet in de laatste plaats vanuit de politiek. Insiders zeggen echter dat hij de ideale kandidaat is voor de post. „Bob Mueller is de perfecte keus, want hij is apolitiek en neemt de wet strikt in acht. Hij volgt bewijzen, waar die ook heen leiden, ongeacht de politieke uitkomsten”, aldus John Pistole, voormalig FBI-onderdirecteur.
Als onderzoeker doet Mueller zijn reputatie als onkreukbare en onverstoorbare jurist opnieuw eer aan. Ondanks alle druk, laat hij zich niet opjagen. Tegelijkertijd weet hij het onderzoek naar de vermeende Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen binnen twee jaar af te ronden.
Het werk van de onverstoorbare jurist zit erop. Het woord is nu aan de politiek.
