De 26-jarige Mangione schoot woensdag 4 december op klaarlichte dag Brian Thompson dood. Deze 50-jarige CEO van Amerika’s grootste zorgverzekeraar United Health Care was op weg van zijn hotel naar een vergadering van aandeelhouders in New York.

Over het motief voor de moord hoeven de autoriteiten niet in het duister te tasten. In een manifest schreef Mangione dat hij woedend is op de „parasitaire zorgverzekeraars.” Volgens hem hebben de VS het duurste zorgsysteem ter wereld en blijven de winsten van grote bedrijven stijgen „terwijl onze levensverwachting dat niet doet”.

Uit dit document en uit brieven van Mangione blijkt dat hij zich vooral opwindt over het gebruik van zorgverzekeraars in de VS om zo veel mogelijk claims af te wijzen. Op de kogelhulzen die de politie op het plaats delict vond, staan teksten als: delay, deny en depose – vertraag, ontken en verwerp. Deze trits wordt in de VS vaak gebruikt om de grondhouding van Amerikaanse verzekeringsmaatschappijen te typeren. „Ze vragen hoge, soms bijna onbetaalbare premies, maar proberen onder elke claim uit te komen,” schrijft een boze burger in een reactie op het internetbericht bij de New York Times over de moord.

Bij veel Amerikanen leeft frustratie over de opstelling van verzekeraars. De Amerikaanse opiniepeiler Gallup meldde vorige week  vrijdag dat Amerikanen in een kwart eeuw niet zo negatief zijn geweest over hun zorgsysteem. Een kleine meerderheid vindt de zorg in de VS onvoldoende. Over zorgverzekeringsmaatschappijen zijn Amerikanen nóg negatiever. Slechts een derde van de ondervraagden vindt hun dekking goed tot voldoende. Het zijn vooral de kosten die zorgen voor negativiteit: 81 procent vindt de zorg, en aansluitend de verzekeringen, te duur. Daarbij wordt vaak United Health Care genoemd als „kampioen van kwade praktijken”.

Verrader

Deze afkeer verklaart de sympathie die er bij veel Amerikanen is voor Luigi Mangione. Van hem is bekend dat hij afkomstig is uit een zeer welgestelde familie in Baltimore en dat hij een briljant wiskundestudent was. Er zijn aanwijzingen dat hij de moord pleegde uit persoonlijke frustratie omdat hij al lang tobt met een blijkbaar onbehandelbare rugkwaal.

Uit veel reacties spreekt begrip voor de moord. Op sociale media wordt zelfs gezegd dat hij het startschot heeft gegeven voor een klassenstrijd tegen verzekeraars en het grootkapitaal. Veelzeggend is dat er de laatste dagen bedreigingen worden geuit tegen een medewerkster van een Mc’Donald’s-filiaal in Altoona (Pennsylvania) die hem herkende en de politie tipte.

Evenzo is opvallend dat internetdetective Savannah Sparks geen actie onderneemt. Op TikTok gaan zij en haar 1,3 miljoen volgers doorgaans graag op zoek naar mensen uit virale internetposts die de wet hebben overtreden. Maar dat is niet het geval bij de jacht op de dader van de moord op Thompson. „Daar staan we nogal onverschillig tegenover”, zegt een woordvoerder in de Amerikaanse media.

Tegelijkertijd werd Riley Walz, een computerprogrammeur uit New York die een app ontwikkelde om leenfietsen in New York te volgen, uitgemaakt voor een klikspaan en verrader omdat hij met zijn app de politie –overigens tevergeefs– hielp bij het opsporen van de dader. Een deel van het Amerikaanse publiek heeft duidelijk sympathie voor de moordenaar en beschouwt hem als een held.