Sarah, waarom vertel je het verhaal vanuit de leraar, waarom niet vanuit de kinderen?

„Die leraar zat als eerste in mijn hoofd. En ik vind het meestal wel verfrissend als een hoofdpersoon niet te veel op mij lijkt.”

Heb je veel onderzoek moeten doen om dit verhaal te schrijven?

„Ik heb een fors boek over de geschiedenis van het Joods Lyceum in Amsterdam uit de bibliotheek gehaald: ”Absent” van Dienke Hondius. Als je een verhaal schrijft, moeten de details wel kloppen. Ik las bijvoorbeeld dat jongens en meisjes op die school niet naast elkaar zaten in de klas. Met zulke dingen maak je als schrijver gauw fouten.”

Als lezer moet je veel zelf ontdekken. Is dat de bedoeling?

„Ik wil aan het begin niet te snel laten merken dat het om een klas met Joodse kinderen gaat. Je kunt het de lezer makkelijk maken en schrijven: „Het was een zonnige dag op het Joods Lyceum in 1942.” Maar dat haalt de spanning uit het verhaal. Als lezer moet je eerst het gevoel hebben: Er is iets vreemds met deze klas, maar ik weet niet goed wat. Dan wil je verder lezen tot je er zelf achterkomt wat er precies aan de hand is.”

Het slot is onverwacht en treurig.

„Hoewel veel verhalen eindigen met een (klein) kerstwonder en de lezer met een goed gevoel achterlaten, wilde ik het graag realistisch houden. De realiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog was helaas dat discriminatie, mishandeling en deportatie gewoon doorgingen, en dat er maar al te vaak géén miraculeuze uitredding kwam. Op zulke momenten komt de vraag sterk naar voren of je genoegen neemt met het grote kerstwonder.”

Inge van der Maas las het verhaal van haar zus en maakte er daarna de illustraties bij. Die samenwerking was voor allebei een nieuwe ervaring. „Natuurlijk hebben we er eerst samen over nagedacht. Meestal heb ik meteen beelden in m’n hoofd als ik een verhaal lees, en Sarah kwam ook met wat ideeën. Ik heb verschillende dingen uitgeprobeerd, en uiteindelijk is dit het geworden.”

Inge, hoe lang doe je over zo’n tekening?

„Als ik alles meetel, ook het nadenken en het uitproberen, is het misschien een dag per illustratie. Als ik alleen het tekenen tel, dan is het een paar uur. Meestel teken ik vrij klein, dit moest ineens op groter formaat. Dat vond ik nog best lastig.”

Vind je het belangrijk om te weten hoe de dingen er in de tijd van het verhaal uitzagen?

„Ja, ik wil graag dat het klopt. Sarah had een boek over het Joods Lyceum waar ook foto’s uit die tijd in stonden. Daardoor kreeg ik een beeld van het gebouw en van de leraar die zij in haar hoofd voor zich zag. Maar ik moest ook oppassen. De kinderen droegen in die tijd een Jodenster, maar die kon ik niet te opvallend tekenen, anders zou ik meteen veel te veel duidelijk maken.”

Hoe krijg je het gevoel van het verhaal in je illustraties?

„Ik vond het een mooi verhaal, maar ook beklemmend. Vooral hoe het afloopt. Die sfeer zat eerst niet genoeg in mijn tekeningen. Maar ik heb geprobeerd dat voor elkaar te krijgen door ze op een bepaalde manier in te kleuren. Ik heb geel overwogen, maar dat was het niet. Veel grijs werkte beter.”

Hoe zou je zelf je stijl omschrijven?

„Die vraag krijg ik vaker, maar ik heb er geen goed antwoord op. Niet abstract, niet realistisch, een beetje stripachtig soms. Misschien spreken de tekeningen wel voor zichzelf.”