Zo’n 30 tot 80 procent van de kerkgebouwen dreigt, volgens de kerken zelf, te sluiten. Betrokken partijen kunnen elkaar bij sluiting nog weleens verrassen, stelt Frank Strolenberg, programmaleider van Toekomst Religieus Erfgoed. „Soms heeft de eigenaar het gebouw al verkocht zonder dat andere partijen ervan af weten.” Het ontwikkelen van een kerkenvisie moet dat voorkomen.

Bij het opstellen van de kerkenvisie gaan burgerlijke gemeenten samen met kerkgenootschappen, burgers en erfgoedinstellingen nadenken over de toekomst van de kerkgebouwen in hun stad of dorp. Voor subsidie voor het opstellen van die kerkenvisie kunnen zij aankloppen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de initiatiefnemer van Toekomst Religieus Erfgoed.

Dat maken van een kerkenvisie is een hele puzzel, zegt Strolenberg. „Het beste is dat gebouwen gewoon als kerk blijven functioneren, maar dat is niet altijd mogelijk.” Een kerkenvisie biedt dan uitkomst. „Zo kunnen verschillende partijen samen zoeken naar een goede nieuwe bestemming. Een kerk kan bijvoorbeeld een functie krijgen als wijkgebouw.”

Strolenberg vindt dat de sociale functie van het gebouw voor kerkgangers en wijkbewoners in de gaten gehouden moet worden. „Kerkgebouwen bieden kansen om bestaande relaties tussen mensen te versterken en nieuwe contacten te leggen.”

De burgerlijke gemeente moet het initiatief nemen voor een subsidieaanvraag, maar kerken kunnen hier bij de gemeente op aandringen, aldus Strolenberg. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed organiseert in 2019 voorlichtingsbijeenkomsten in het land.