Het Amsterdamse stadsdeel Zuidoost vierde zaterdag dat in 1968 de eerste woning werd opgeleverd in zijn meest illustere deel: de Bijlmermeer. Die wijk was met zijn karakteristieke honingraatflats bedoeld als een groene woonoase voor de Amsterdamse middenstand. „Met parkeergarages voor iedereen. Alleen getrouwden mochten er wonen”, zegt oud-deelraadslid en wijkbewoonster Jenny van Dalen.

Maar het ideaal van de architect Nassuth bleek niet te werken. Al die groene ruimte zou tot een onveilig klimaat leiden had collega-architect Ko Mulder al gewaarschuwd, zegt Van Dalen. „Had men maar beter naar haar vrouwelijk instinct geluisterd.”

Want na een aantal jaren bleek dat „de meest moderne wijk van de wereld” geen groene oase was, zoals ook auteur Murat Isik onlangs stelde. „Het werd een getto, overspoeld door hordes junks.” Over zijn geboorteplek schreef Murat Isik recent de roman ”Wees onzichtbaar”. Zelfs de politie durfde er in die tijd niet te komen, heette het.

Openheid

Dat was juist de tijd dat Jenny van Dalen in Zuidoost kwam wonen. „In tegenstelling tot de rest van Amsterdam had je hier in de jaren 80 meteen een woning.” Haar trok juist de „openheid van de bewoners.” Iets wat de Bijlmer volgens haar in hoogte- en dieptepunten is blijven kenmerken, „net als de gigantische diversiteit aan bevolkingsgroepen.”

Onder de naam Bijlmertours organiseert Van Dalen fiets- en wandeltochten door haar woonwijk. Ook tijdens het jubileum zaterdag nam ze een groep van zo’n vijftig fietsers op sleeptouw. Uitgebreid staat ze stil bij het monument voor de Bijlmerramp, naast „de boom die alles zag.” Op de exacte plek waar een Boeing van El Al op 4 oktober 1992 op de flats Klein-Kruitberg en Groeneveen neerkwam –en zeker 43 mensen om het leven kwamen– stroomt nu een waterbron omhoog.

De ramp zou de Bijlmer definitief veranderen. Miljoenen werden geïnvesteerd in stadsvernieuwing: oude flats afgebroken en tot op de huidige dag vervangen voor nieuwbouw. De beruchte parkeergarages –een bron van criminaliteit– werden vrijwel allemaal opgedoekt.

Een van de eerste nieuwe gebouwen was het kerkcentrum De Nieuwe Stad, dat plek bood aan vijf kerken. Ironisch genoeg, vindt Van Dalen, „want in de originele plannen kwam vanwege de verwachte ontkerkelijking geen enkel kerkgebouw voor.” Maar ook dat vooruitzicht van de makers bleek onjuist. „Het is nu de meest kerkelijke plek van Amsterdam. Op zondagmorgen is het hier spitsuur.”

Haar fietstocht leidt van opgeknapte oudbouw tot Vinex- achtige nieuwbouw. Zo is de Bijlmer eindelijk de leefbare plaats die het had moeten worden, zegt Van Dalen. „Ik voorspel dat dit over een poosje de hipste plek van Amsterdam is.”