Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft donderdagmiddag in Den Haag het startsein gegeven voor een langdurige campagne tegen het gebruik van sociale media op de fiets en achter het stuur. Met spotjes op radio en tv en sociale media. Maar ook met borden langs de weg.

De ANWB, de Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, telefoonproducenten, provincies en Transport en Logistiek Nederland steunen de nieuwe, langdurige en brede verkeerscampagne.

Slachtoffers

In Nederland waren vorig jaar 613 verkeersdoden te betreuren, tegenover 570 drie jaar eerder. Een dieptepunt was 2016 met 629 slachtoffers. Volgens het ministerie leidt het gebruik van een smartphone in het verkeer tot enkele tientallen doden en honderden gewonden per jaar.

Lezen en schrijven van berichtjes in de auto op een smartphone vergroot het risico op een ongeval ten minste 25 keer. Een kwart van de automobilisten bekijkt weleens de tijdlijn van sociale media tijdens het rijden en bijna een op de vijf reageert weleens op berichten, blijkt uit onderzoek.

„Een nieuwe campagne tegen appen in het verkeer is noodzakelijk”, benadrukt verkeerspsycholoog Tertoolen. Hij wijst tegelijkertijd op de beperkte reikwijdte van een campagne. „Zo’n actie moet breed worden ondersteund met concrete maatregelen.”

Bovendien is een goed doordachte campagne van essentieel belang. De huidige actie ”Onderweg ben ik offline” slaat volgens de verkeersdeskundige de plank volledig mis. „De slogan herinnert de automobilist juist aan zijn mobiele telefoon.” Het roze-olifanteffect, aldus Tertoolen. „Zeg tegen iemand: „Denk niet aan een roze olifant”, en hij denkt juist aan een roze olifant.”

Het ministerie voert vooral een hapsnapbeleid, vindt Tertoolen. „De overheid moet eens écht de keus maken om appen achter het stuur te willen uitbannen. Op alle fronten.” Net zoals roken met een intensieve, langdurige en brede aanpak maatschappelijke ongewenst is gemaakt. „Zo’n aanpak zie ik bij appen nog altijd niet.” De huidige „speldenprikjes” vindt hij „onbegrijpelijk.”

Automobilisten hebben „op geen enkel moment” het gevoel gepakt te kunnen worden voor smartphonegebruik achter het stuur. „De pakkans moet omhoog.” De huidige inzet van elf camera’s om verboden telefoongebruik te signaleren, is dweilen met de kraan open. „Met een watje schieten op een olifant”, stelt Tertoolen. „Opschalen naar 1100 camera’s in een halfjaar tijd is nodig.” Om maar eens wat te noemen.

BOB

Gedragsverandering bij automobilisten blijkt mogelijk, zo leert de BOB-campagne om autorijden na het drinken van te veel alcohol terug te dringen. Het succes van deze actie is te danken aan een gerichte aanpak met concrete oplossingen en vernieuwde boodschappen, aldus de verkeerspsycholoog. „Het kan dus wel.”

Het ministerie werkt aan een app-verbod op de fiets. In de Kamer bestaat brede steun voor een wetsvoorstel om een verbod mogelijk te maken. Appen achter het stuur is al verboden. Ook kijkt de minister of technische foefjes het gebruik van de smartphone onderweg kunnen beperken.