De stadsmanagers van Leerdam en Vianen gooiden onlangs de knuppel in het hoenderhok. In een persbericht stelden ze dat inwoners anno 2018 zelf keuzes moeten kunnen maken. „Ondernemers moeten kunnen ondernemen op het moment waarop zij denken een boterham te kunnen verdienen, consumenten moeten ruimte krijgen om te consumeren op het moment dat hen dat het beste uitkomt in de gemeente waar ze wonen.”

De managers organiseren eind deze maand een lijsttrekkersdebat. Dan willen ze van de partijen die in november meedoen aan de verkiezingen weten of die bereid zijn de openingstijden van de winkels te verruimen of zelfs geheel los te laten.

Evenement

Op dit moment heeft Vianen twaalf koopzondagen per jaar. Leerdam telt er acht: vijf ‘echte’ zondagen plus tweede paasdag, Hemelvaartsdag en tweede pinksterdag. Zederik kent geen koopzondagen.

Loslaten van de winkeltijden betekent dat winkels in de toekomstige gemeente Vijfheerenlanden alle zondagen open zouden mogen. Maar, benadrukken de voorzitters van de ondernemersverenigingen in Leerdam en Vianen, daar heeft de gemiddelde ondernemer geen behoefte aan.

John Spruijt van de Leerdamse Ondernemers Vereniging liet onlangs weten dat Leerdamse centrumondernemers voldoende hebben aan vijf of zes koopzondagen per jaar. „Die combineren we met een evenement, zoals een braderie of de Glasdagen. Zo zorgen we dat de economische positie van Leerdam zo sterk mogelijk blijkt.”

Supermarkten

Volgens Spruijt en zijn Viaanse collega Dick Barelds ligt de situatie voor supermarkten anders. Die ondernemers zien dat klanten op zondag in groten getale hun inkopen in de omgeving doen, zoals Nieuwegein. „Er verdwijnt heel veel omzet over de Lekbrug”, zeggen ze.

Vandaar dat met name in Vianen de behoefte aan een wekelijkse zondagopenstelling van de supermarkten bij ondernemers groot is. Eind 2016 waren in de Brederodestad de supermarkten twaalf weken achter elkaar op zondag open. Dat leverde de vier supers 38.000 euro per week op – zo’n 2 miljoen euro op jaarbasis. „Ik wil niet per se open op zondag, maar we kunnen de concurrentie uit de omgeving niet meer het hoofd bieden”, constateert Gerrit van Bruchem van supermarkt Jumbo in Vianen.

In Zederik bestaat de behoefte aan koopzondagen veel minder. Al dreigt er voor de supermarkten in Meerkerk, Ameide en Lexmond omzetverlies als hun collega’s in Vianen elke zondag opengaan.

Toch zeggen Peter en Arjan de Jong van de Coop in Ameide in een interview met nieuwsblad Het Kontakt: „Als wij op zondag opengaan, schoppen we veel mensen tegen de schenen. Zondag is een dag waarop de familie bij elkaar komt. Als we die dag personeel inroosteren, voelt dat alsof we de familie uit elkaar trekken.”

Eigen koers

Ook in Leerdam staan supermarkten niet te trappelen om hun deuren op zondag te openen. „Wij hebben geen enkele behoefte aan een koopzondag”, zegt Ad de Jong van de Dagwinkel uit Schoonrewoerd. „Natuurlijk doen ook Schoonrewoerders die dag elders hun inkopen. Maar ik kijk niet naar de concurrentie en vaar mijn eigen koers.”

Politiek blijkt het onderwerp een splijtzwam. VVD en D66 kiezen voor maximale vrijheid voor de ondernemers. Ook GroenLinks wil de winkeltijden vrijgeven, al wil zij niet dat dit ten koste gaat van kleine ondernemers.

CDA en PvdA vinden dat de identiteit van de kernen de doorslag moet geven bij het vaststellen van de regels, terwijl Vijfheerenlanden (VHL) Lokaal –straks waarschijnlijk de grootste fractie– zich nog over de kwestie beraadt. SGP en CU zijn tegen verruiming van de koopzondagen.

Draagvlak

VHL Lokaal, SGP en CU betwijfelen of het draagvlak voor de koopzondagen zo groot is als de stadsmanagers beweren. VHL-voorman Teus Meijdam: „Voor de meeste inwoners hoeft het niet zo nodig. De voorstanders roeren zich het meest.”

CU-lijsttrekker Tirtsa Kamstra benadrukt dat bij haar partij de zondagsrust hoog in het vaandel staat. „Maar het gaat ons ook om de kleine ondernemer die geen dag overhoudt om te rusten.”

De SGP zit op dezelfde lijn. Voorman Arie Keppel: „Ons ideaal is nul koopzondagen, maar we sluiten onze ogen niet voor de realiteit.” Keppel wil de winkeltijdenregeling niet bij voorbaat uitroepen tot breekpunt in de coalitieonderhandelingen. „We lopen niet op de zaken vooruit, maar dit is voor ons wel een héél belangrijk onderwerp.”